Có một thằng bé ngu tối quá. Mẹ nó đem gửi ở nhà ông thầy học. Ông thầy dạy nó câu gì, nó cũng không nhớ; bảo nó cái gì nó cũng quên. Dạy mãi nó mới biết được “cái ống nhổ”, “cái hỏa lò” và “cái cấp thiêu” mà thôi! Còn ngoại giả chẳng biết một tí gì nữa.
Một hôm, có ông Đề là bạn ông thầy học, đến chơi; nó cũng không chào. Ông thầy mới mắng:
- Cụ Đề là bạn với tao, cũng như tao. Sao cụ ấy đến chơi mà mầy không chào? Thế là vô phép! Hễ bận sau mầy thấy cụ ấy thì mầy phải chắp tay lại mà chào: “Lạy Cụ Đề ạ!” nhé! Thằng bé vâng.
Từ đấy hễ nó thấy ông Đề đến, thì nó chắp tay hai tay lại, chào: “Lạy Cụ Đề ạ!” Bận nào cũng thế.
Một hôm, nó về chơi nhà, Mẹ muốn thử xem con học hành tấn tới thế nào, mới đi lấy cái điếu ra hỏi con rằng:
- Cái này là cái gì?
Thằng bé nói:
- Cái ống nhổ.
Mẹ nó chán quá, lại lấy cái ấm bình tích, hỏi nó:
- Cái này là cái gì?
- Cái hỏa lò.
Giận lắm, lấy cái cơi trầu, hỏi nó:
- Cái này là cái gì?
- Cái cấp thiêu.
Mẹ nó điên ruột, tốc ngược váy lên, hỏi gắt rằng:
- Thế thì cái này là cái gì?
Thằng bé chắp hai tay lại, mà chào rằng:
- Lạy Cụ Đề ạ!
29. Ăn nói khoan thai
Ngày xưa có một người nuôi phải thằng đầy tớ tính hay láu táu, chưa đặt đít đã đặt mồm; bạ đâu nói đấy, chẳng ra đầu đuôi làm sao cả.
Một hôm thầy mắng tớ rằng:
- Từ rày không được ăn nói hấp tấp như thế nữa. Nói câu gì phải cho có đầu có đuôi, chứ không được nói nhăng nói nhít.
Một nhát, người chủ ngồi ăn thuốc lá, tàn thuốc rơi vào áo nhiễu. Thằng đầy tớ trông thấy mới ra đứng khoanh tay, nói thong thả rằng:
- Thưa thầy... trứng con ngài... đem ủ... nở ra... con tằm... Con tằm... kéo kén... Kén... ươm tơ... Tơ đem ra... kẻ chợ... bán... Người ta... mua về... bán lại cho... chú Khách... Chú Khách... đóng hòm... chở về Tầu... Bên Tầu... mới đem... dệt thành nhiễu... Thành nhiễu rồi... đóng hòm... lại chở... sang bên... An Nam... Cửa hàng ta... buôn về... bán lại... Thầy mới đi mua... đem về nhà... gọi... thợ may đến... cắt áo... khâu xong... thầy mặc... thầy ngồi... ăn... thuốc lá... tàn thuốc... rơi... cháy kia kià!
Anh chủ vội vàng trông xuống, thì áo đã cháy mất một mảng to. Giận quá, mắng thằng ấy rằng:
- Sao mầy không bảo ngay, mà mầy nói lôi thôi thế?
Nó thưa rằng:
- Vừa ban nãy, thầy mới dặn con phải ăn nói cho có đầu có đuôi!...
