Không biết đây là lần thứ mấy rồi bác sĩ Trương Vĩnh Cần lại bỏ chạy một cách nhục nhã khiếp sợ như vậy. Mãi cho đến nhiều năm sau này khi đã khỏi bệnh, ngồi nghĩ lại bác sĩ Cần chỉ còn biết thừ mặt ra như ngỗng ỉa rồi cẩn thận ghi vào một quyển vở ý kiến của riêng ông ngờ rằng đó là một trong bảy triệu chứng bệnh lý của người mắc bệnh tâm thần phân lập thể hoang tưởng dị mộng là tự dưng đôi khi cảm thấy vô cùng hổ hẹn cắm đầu bỏ chạy y như một thằng ăn cắp khốn nạn. Lại nói bác sĩ Trương Vĩnh Cần len lén lủi ra đến ngoài đường quốc lộ bèn vắt chân lên cố cắm đầu bỏ chạy. Ông chạy như bị chó dại đuổi. Ông chẳng cần biết có rất nhiều ô tô tải to tướng trùm bạt kín mít đang chạy rầm rầm trên đường. Rồi có một chiếc zin ba cầu kéo rơmóc chất bên trên hàng chục cây gỗ to tồ bố chỉ chút xíu nữa thì cán nát bét người ông thành một tấm da đẫm máu. Ông bác sĩ cắm đầu chạy một mạch dễ đến hai cây số đến khi mắt ông hoa lên hai đầu gối bủn rủn mới chịu dừng lại lảo đảo tạt vào một quán nước trà chén nhà tranh mái lá ở vệ đường. Nhưng vừa đặt đít xuống cái chõng tre thì có một cô gái đầm đìa mồ hôi nóng hừng hực từ phía sau lao tới dúi hai vú vào lưng ông. Cô gái hồn hển kêu lên:
- Khiếp! Ông già chạy tởm quá. Ðứt hơi người ta rồi.
Bác sĩ Cần hoảng hốt ngoảnh lại. Mồm ông há ra ngạc nhiên. Cô gái đó là cô Kim Thoa.
- Tại sao ông bác lại dở chứng ra như thế. Ai làm gì mà bỏ chạy.
Cô Kim Thoa vẫn hồn hển. Cô hỏi như vậy. Nhưng rồi đã quen với sự ngơ ngác im lặng của ông bác sĩ. Cô Kim Thoa quệt mồ hôi cười:
- Chuồn là thượng sách. Ngồi lại nghe ông bố thằng Hoàng oán trách ca cẩm vãi nước ra thì cũng mờ đời. Ông bác khôn thật.
Cô Thoa gọi hai cốc chè đá một cho cô một cho ông bác sĩ. Cả hai ngồi nghỉ thong dong trên cái chõng và cũng thong dong cùng uống cốc chè mát lạnh. Cô Thoa hỏi:
- Bây giờ đi đâu ông bác nhĩ. Về lại bãi vàng mường Chiềng Ðộng hay là về nhà. Hay là bác cháu ta lại đi du lịch kiểu Tây ba lô. Bác sĩ Cần nói nho nhỏ:
- Ði đâu cũng được. Cô Thoa toét ra cười:
- Nếu thế thì đi du lịch Tây ba lô.
Rồi cô móc ở trong xu chiêng ra một cái ví nhỏ. Cô dúi cái ví xuống chỗ giữa hai đùi cho kín và mở hé ví ra. Cô gật gù:
- Thừa tiền đi hoang một tháng nữa.
Ngẫm nghĩ một lúc cô Thoa lại gật gù:
- Vừa rồi bác cháu ta đi theo chương trình của thằng Hoàng. Còn bây giờ đi theo chương trình của cháu. Ta sẽ lên vùng Tây Nguyên. Ngày xem lễ hội đâm trâu tối uống rượu cần nhảy múa y như mấy bộ phim du lịch vẫn chiếu trên ti vi. Ông bác ưng cái bụng chứ?
Thấy ông bác sĩ vẫn cứ trố mắt ra. Cô gái lại hiểu theo ý khác. Cô lắc đầu:
- Khỏi lo chuyện tiền bạc. Cháu bao trọn gói. Cô rút ra ba tờ một trăm đôla màu xanh rồi kẹp trong hai ngón tay ve vẩy ve vẩy.
- Ðây là lá cờ đi hoang của chúng ta. Ðủ tiền cho hai xuất du lịch Tây Nguyên nếu đi theo các công ty du lịch của nhà nước. Nhưng đi kiểu ấy gò bó lại nhạt nhẽo. Ta đi kiểu đi hoang ông bác ạ. Ði kiểu Tây ba lô. Tự đi theo chương trình của ta vạch ra. Ði bộ đi xe đi tàu hỏa đi tàu thủy đi xe lam xe bò xe ngựa tiện gì đi nấy. Ngủ bờ ngủ bụi ngủ trọ ngủ khách sạn mắc võng ngủ vạ vật trong vườn nhà ai đó. Tiện chỗ nào ngủ chỗ nấy. ăn cơm bụi cơm cầu cơm quán cơm nhà hàng đặc sản hoặc lê la ở chợ quê ăn bánh đúc mắm tôm. Thích ăn cái gì thì ăn cái ấy, tiện ăn chỗ nào thì ăn chỗ ấy. Ông bác đồng ý đi chơi kiểu như vậy chứ. Sướng nhất trần gian. Tất nhiên bác sĩ Cần gật đầu. Cô Thoa trìu mến nhìn ông bác sĩ: Tính nết ông bác hay thật. Bảo gì cũng gật chẳng đòi hỏi cái gì cả. Chơi với ông bác còn thích hơn chơi với lũ chíp hôi. Bây giờ cháu ra ngoài đường đợi bắt xe. Bác cứ ngồi trong quán. Có mặt ông bác là khó làm việc lắm.
Nhưng cô Thoa không phải ra ngoài đường bắt xe. Cô nói xong thì vừa vặn có một Toyota 12 chỗ máy lạnh kính mờ xè xè dạt vào ngay sát cửa quán. Cửa xe kéo roạt ra. Từ trong xe bước xuống hai người đàn ông. Một người da đen xạm môi thâm xì hình hài có vẻ tiều tụy nhưng mặt mũi rất lanh lẹn cứng cỏi. Còn người kia là một cha đạo áo thâm, da trắng nõn mịn màng như da con gái. Trong xe chất đầy hòm giấy và bao gạo. Không có người nào nữa. Không biết ai là người vừa lái chiếc xe sang trọng này. Hai người khách gọi hai chai nước khoáng mặn uống một cách chay tịnh. Ông cha đạo nói nhỏ nhẻ: - Thưa bác sĩ Chiểu, trưa nay ta ăn cơm ở ngã ba Lộc Bảo hay là ở cầu Côn Ðệ. Người đàn ông da đen xạm được gọi là bác sĩ Chiểu lễ phép gật đầu:
- Thưa cha, trưa nay ăn cơm ở đâu cũng được ạ.
Nom cách họ uống nước và nói chuyện với nhau cũng blết cả hai đều rất trọng nể nhau. Có lẽ vì vậy nên khi cô Thoa đến hỏi xin đi nhờ và xin gửi tiền lộ phí thì người đàn ông tên là bác sĩ Chiểu nhã nhặn nói với cô Thoa:
- Ðây là xe của cha Tạc. Cô cứ hỏi xin cha. Tôi nghĩ rằng chắc là cha không chối từ.
Quả nhiên là cha Tạc không từ chối. Tuy nhiên cha vẫn quay sang hỏi bác sĩ Chiểu:
- Chắc là bác sĩ cũng vui lòng cho họ quá giang.
Tất nhiên là bác sĩ Chiểu vui vẻ gật đầu. Thấy việc đi nhờ xe trôi chảy dễ dàng như vậy cô Thoa thích lắm. Cô cám ơn luôn miệng rồi len lén trả tiền hai chai nước khoáng mặn. Cô nói với bác sĩ Cần:
- Hên rồi đấy ông bác ạ Cháu biết ngay mà không có thằng Hoàng là chỉ có hên trở lên thôi. Thằng Hoàng nặng vía lắm. Mồ mả người ta mà nó còn dám đào bới. Vì thế mới bị thủng bụng thủng ruột. Ði với nó thì cũng vui nhưng rất xui xẻo.
Cô Thoa nói đúng. Ngay lộ trình đầu tiên chuyến du lịch theo kiểu Tây ba lô của bác sĩ Cần và cô gái đã gặp hên không chỉ vì hỏi nhờ xe được ngay mà chuyến xe này sẽ chạy thẳng một mạch lên tới thị xã Buôn Nát cũng là cái thị xã cửa ngõ đầu tiên cửa vùng núi rừng Tây Nguyên.
- Cháu đã xem tới bốn lần bộ phim du lịch giới thiệu cái thị xã Buôn Nát này trên ti vi. Bốn lần ông bác ạ. Chúng ta sẽ nghỉ tại Buôn Nát uống cà phê rồi đi thăm thác Luông đi thăm vườn cà phê và đi thăm cả biệt thự của vua Bảo Ðại nữa. Y xì như trong bộ phim chiếu trên ti vi ấy.
Khi leo vào xe ngồi rồi cô Thoa rồi vào tai ông bác sĩ như thế. Rồi cô cười múm mỉm và lại tiếp tục rỉ vào tai ông bác sĩ:
- Hay thật cái ông mặt đen môi thâm kia cứ ngỡ là lái xe hóa ra lại là ông bác sĩ. Còn cha đạo thì lại lái xe. Thành thạo như một anh tài. Buồn cười thật.
Leo lên xe ngồi lọt thỏm giữa những bao gạo và những thùng giấy to tướng được chằng buộc rất chặt rất kỹ, bác sĩ Cần lặng im nghe cô Kim Thoa rủ rỉ bên tai rồi ông thiếp dần vào một giấc ngủ chập chờn. Có một lúc đầu ông đổ ngoẹo lên một cái thùng giấy và mặc dầu đang nửa thức nửa ngủ mà mũi ông vẫn ngửi thấy mùi thuốc tây quen thuộc. Một thứ mùi nghề nghiệp đối với bác sĩ Cần. Tùy vậy ông cũng chẳng hề băn khoăn tự hỏi tại sao chiếc xe sang trọng này lại chất đầy bao gạo và các thùng thuốc tây cũng như ông bác sĩ chẳng hề một chút tò mò về hai người đàn ông đầy vẻ khả nghi này chở gạo và thuốc tây lên vùng núi rừng Tây Nguyên để làm gì. Họ là những kẻ buôn lậu đang giả mạo bác sĩ và cha cố ư? Còn cô Kim Thoa thì sau một lúc rủ rỉ bên tai ông bác sĩ, cô gái ngả vật ngay ra thành ghế, rất tự nhiên ngả đầu lên vai bác sĩ Cần. Cô gái ngáy gừ gừ êm êm cứ y như mèo đang hen. Mặc cho hai vị khách đi nhờ đang gà gật sau xe, ông cha đạo tên là Tạc và bác sĩ Chiêu vẫn cho xe phóng vùn vụt như bay trên con đường quốc lộ càng đi dần về phía Nam càng lên cao mỗi lúc càng vắng vẻ thưa thớt xe cộ đi lại. Cha Tạc lái xe rất cẩn thận nhưng ông đi tốc độ khá dữ dằn. Kim đồng hồ ít khi trỏ dưới vạch 90km/giờ chứng tỏ cha là một gã tài rất điệu nghệ. Còn bác sĩ Chiểu thì chỉ ngồi im lặng bên cạnh cha Tạc hút thuốc liên tục. Ðôi mắt bác sĩ Chiêu lúc nào cũng nhíu lại một phần vì chói nắng, nhưng một phần cũng như đang tự giấu đi những suy nghĩ đang nung nấu trong đầu. Hai người rất ít khi nói chuyện với nhau không phải vì họ phải lái xe hoặc mải mê hút thuốc. Dường như cả hai đang mắc vào một chuyện gì đó hệ trọng chính vì vậy họ đang đeo đuổi những suy nghĩ về chuyện đó. Và có lẽ cũng vì vậy họ chẳng bận tâm gì về hai người khách tình cờ đang gà gật sau lưng họ. Trưa hôm đó chiếc Toyota đỗ lại một ngã ba tên là Lộc Bảo. Ðó là một cái ngã ba bình thường như bao cái ngã ba có tên và không tên khác. Và chắc chắn khách đi đường sẽ không thèm nhớ đến cái tên Lộc Bảo nếu bên vệ đường cạnh một cây muối già xơ xác và cái bảng tin quét vôi trắng đã bị nứt vỡ không có một quán cơm nho nhỏ trưng biển hiệu kẻ nghuệch ngoạc: "Nhà hàng Lộc Bảo chuyên phục vụ các món ăn theo ý khách". Biển hiệu thì như vậy nhưng thực ra quán cơm Lộc Bao chỉ có độc một món cơm canh cá chua và nộm hoa chuối chua ngọt. Hai món ăn rẻ tiền và khá ngon miệng đối với khách bộ hành nhất là cánh lái xe sau hàng trăm kilômet đường dài mỏi mệt háo người. Khi chiếc Toyota sang trọng đổ 4 vị khách xuống vệ đường. Trong quán vắng ngắt chỉ có ông chủ quán cụt tay gày đét như con mắm ria mép đen xì nom giống một gã ăn cắp hơn là một ông chủ quán cơm đang ngồi ngáp trên cái ghế sắt cao lênh khênh. Tuy vậy gã chủ quán rất niềm nở lễ phép và chiều khách. Cô Kim Thoa có ý mời cha Tạc và bác sĩ Chiểu ngồi cùng bàn dùng chung bữa nhưng cả hai người đều cám ơn và từ chối rất nhã nhặn viện lý do hôm nay là ngày ăn chay của họ. Rồi cả hai tới ngồi một bàn riêng ở góc quán và quả nhiên họ chỉ gọi cơm nộm hoa chuối và hai chai nước lavi tinh khiết. Cô Kim Thoa có vẻ ngạc nhiên lắm. Khác với cha Tạc và bác sĩ Chiểu, cô Kim Thoa gọi cơm canh cá chua nộm hoa chuối và sau khi cố nèo thêm một đĩa cá rán. Cô Thoa dõng dạc bảo gã chủ quán cụt tay gầy đét như con mắm: "Rán cho tôi một đĩa cá. Cứ rán đi, chúng tôi đợi. Mang bia ra đây chúng tôi uống trước!". Và thế là ở bàn bên này cô gái và ông bác sĩ già bật bia uống tràn nhắm với mấy miếng măng trong bát canh cá thơm điếc mũi. Ðã mấy lần cô Kim Thoa ngoái sang lễ phép và nhiệt tình bắt chuyện với hai ông chủ xe tốt bụng nhưng cả hai rất hờ hững sau khi họ cũng vâng dạ vài câu đáp lễ lịch sự nhã nhặn. Không biết có phải tự ái hay là quá tò mò khi chủ quán cụt tay bê lên đĩa cá rán và thêm hai chai bia nữa cô Kim Thoa liếc nhìn sang bàn bên của cha Tạc và bác sĩ Chiểu rồi ghé vào tai bác sĩ Cần thì thào:
- Trông họ khá nghi quá. Cứ như bọn buôn bạc giả ông bác nhỉ.
Tất nhiên cha Tạc và bác sĩ Chiểu ăn xong bữa cơm trưa trước cô Thoa và bác sĩ Cần. Họ ngồi uống nước xỉa răng hút thuốc lặng lẽ chờ cô gái và ông bác sĩ già không một chút khó chịu sốt ruột. Tới khi ra xe chui vào xe đóng cửa lại rồi cô Kim Thoa bỗng kêu ầm lên là để quên một cái khỉ gió gì đó ở trong quán rồi cô lại chạy bổ vào quán lục đục trong đó một lúc mới quay ra. Dễ chừng cô gái đi tiểu tiện chứ không phải quên cái gì. ấy vậy mà cha Tạc và bác sĩ Chiểu không hề tỏ ra một chút gì khó chịu phật lòng. Xem chừng cả hai đều là những người có giáo dục và kiên nhẫn khác hẳn người thường. Có lẽ nhận ra điều đó nên cô Kim Thoa không còn chủ động muốn bắt chuyện làm quen nữa mà còn có vẻ hơi sờ sợ. Xe chạy được một lúc. Ngọ nguậy ngoái bên này nhìn bên kia một lúc cô gái lại vật người ra đệm ghế ngoẹo một đầu lên vai bác sĩ Cần nhắm hai mắt lại. Chẳng hiểu cô ngủ thật hay là vờ ngủ vì không nghe thấy cô gái ngáy gừ gừ như mèo hen nữa. Trời lúc này đang trưa. Con đường quốc lộ chạy lên vùng cao nguyên vốn đã vắng vẻ lại càng vắng vẻ thêm. Chiếc Toyota sang trọng giờ đây đã phủ một lớp bụi vàng đường trường lao đi vun vút không dưới 100 km/h. Có lúc tốc độ xe còn vọt lên 120 km/h. Thường thường cánh lái xe đường dài rất thích chạy buổi trưa vì vào thời gian này đường vắng xe cộ và người đi lại. Chạy buổi trưa vẫn được lợi đường. Cánh lái xe vẫn hay nói như vậy. Ngả người thoai mái lên đệm ghế hai tay đặt hờ hững trên vô lăng vầng trán hơi nhíu lại nom cha Tạc lạnh lùng và uy nghiêm như đang ngồi trong nhà thờ đợi giờ làm lễ thánh misa ban phát cho các con chiên. Bác sĩ Chiểu ngồi bên cạnh cha Tạc với điếu thuốc lá không bao giờ tắt trên môi. Có một điều lạ lùng là không bao giờ bác sĩ Chiểu ngủ gật và cũng không bao giờ ngoái sang nói chuyện với cha Tạc. Và ngược lại cha Tạc cũng vậy. Cả hai người như đã bị rút mất lưỡi. Một người chỉ im lặng lái xe. Một người chỉ lặng lẽ hút thuốc. Họ không để ý tới nhau cũng như không hề để ý tới hai người khách lạ đi nhờ đang ngồi gà gật ở phía sau. Trong xe im phăng phắc chỉ còn nghe tiếng máy lạnh chạy ù ù mạnh mẽ. Cái vẻ im lặng khác thường trong một cỗ xe sang trọng chất đầy hàng đang chạy vùn vụt như gió cuốn đã tạo nên một cái gì đó bí ẩn pha chút kỳ dị vẫn thấy trong các truyện trinh thám. Có lẽ vì thế mà ban nãy cô Thoa đã rỉ vào tai bác sĩ Cần nghi ngờ họ là những kẻ buôn bạc giả. Nhưng bác sĩ Cần chẳng tò mò chẳng nghĩ như cô gái. Sau mấy đêm mất ngủ vất vả vì chuyện gã trai Hoàng ông cháu yêu của cụ phó Thực giờ đây khi đã được ăn cơm cá rán hoa chuối nộm canh cá chua và uống bia no bụng lại được ngả người yên tĩnh trên ghế đệm êm ru trong xe có máy điều hòa nhiệt độ bác sĩ Cần thanh thản thả hồn vào giấc ngủ nhẹ nhõm chập chờn. Những lúc mở mắt ra kể cả khi cô Thoa vừa thức giấc đang ngáp lấy ngáp để hoặc cô gái vẫn đang ngoẹo đầu trên vai ông bác sĩ ngáy gừ gừ thì bác sĩ Cần vẫn chỉ lặng im không hé răng nói một câu nào. Thỉnh thoảng bác sĩ Cần lại chăm chú ngắm nhìn cảnh vật hai bên đường đang trôi vùn vụt. Ðây là lần đầu tiên bác sĩ Cần được tận mắt nhìn thấy cảnh đất trời của một vùng đất cao nguyên mà trước đây ông chỉ nhìn thấy trên ti vi hoặc qua những bức ảnh bức tranh. Cũng là núi là đồi là đất trời đấy mà ở đây sao nó khác lạ những núi những đồi trời đất của vùng trung du vùng Việt Bắc ở ngoài kia mà ông đã từng đi qua. Ðồi ở đây trập trùng hơn rộng lớn hơn hình thù kỳ lạ hơn. Cỗ tranh ở đây như dầy dặn mập mạp sắc nhọn hơn. Và núi thì thẫm mầu hơn cao lớn thâm nghiêm hơn. Còn bầu trời ở đây thì u ám nặng chĩu mây lúc nào cũng như chỉ muốn sà xuống. Nhìn con đường nhựa màu xám sạch bong vun vút chạy về phía trước lúc lao xuống lúc vượt lên vòng vèo uốn lượn tung hoành giữa một thién nhiên mênh mông hoang vu thinh thoảng lại thấy vọt lên một cây cổ thụ cao vút cành lá xum xuê sảng khoái khiến bác sĩ Cần có cảm tưởng như đang bay là là vào một thế giới nào đó. Một cái thế giới cũng có núi đồi thảo nguyên xanh ngắt cỏ dưới bầu trời cuộn mình nhuộm một sắc màu kỳ ảo không thể tả được dường như chỉ có trong ảo mộng, Vẻ hoang vu kỳ lạ và nhất là khi cô Kim Thoa vì muốn nôn một bãi ra ngoài nên mở cửa kính xe thò đầu ra khiến cho cơn gió đang chạy ràn rạt trên cao nguyên trập trùng cỏ tranh ngoài kia ùa vào trong xe đem theo cái mùi hăng hắc tươi rói nồng nàn đến ngây dại rất riêng biệt của xứ này đã khiến cho tâm hồn bác sĩ Cần dụi hắn xuống như vừa được vỗ về an ủi. Thị trấn Buôn Nát vào những ngày bác sĩ Cần và cô Kim Thoa mò lên đang là một địa chỉ du lịch hấp dẫn của khách tứ phương nhất là những ông bác Tây ba lô da thịt đỏ au suốt ngày cởi trần trùng trục lễ mễ gù lưng cõng địu những chiếc ba lô nặng hàng tạ to kềnh càng như cái tủ trên lưng mò mẫm lang thang đây đó để tìm ăn những thứ lạ mồm để sục tìm nhìn ngó những đồ vật lạ mắt. Khách tứ phương tới Buôn Nát có thể ngủ ở những nhà trọ những khách sạn có nước nóng có thể ăn vạ vật ở bất cứ xó xỉnh nào có thể uống cà phê tuyệt ngon ở những quán cà phê dựng bằng tre trúc đẹp như trong mộng có thể thả bộ vần vơ trên những hè phố đỏ rực bụi ba dan đỏ và nhất là có thể lùng sục mua bán đủ mọi thứ hàng lưu niệm kỳ dị từ tấm thổ cầm chính hiệu dệt bằng tay có những hoa văn lạ mắt những ống điếu vàng óng những con dao quắm đút trong vỏ sừng trâu v.v... cùng trăm ngàn các đồ vật linh tinh khác nữa. Và nếu may mắn gặp được mối lái chỉ trỏ thì còn có thể mua được những cái chiêng cái cồng rất quí của các bộ tộc ít người quanh thị xã mà không hiểu vì lẽ gì lại được mang ra bán với giá rẻ đến bất ngờ. Tuy nhiên Buôn Nát không phải chỉ là một nơi để cho người lạ tứ xứ đến sờ mó mua bán nếm ngửi nhai nuốt cho thỏa cái sự háo hức tò mò. Còn có một Buôn Nát khác. Một Buôn Nát không mấy ai biết tới. Mà nếu đã chót biết tới rồi thì phần lớn họ lại cố tình lờ đi. ấy là một Buôn Nát của hơn một vạn người cùi hủi cùn hủi cụt bị làng bản cộng đồng xua đuổi ruồng bỏ phải chạy trốn vào rừng sâu sống vạ vật chui rúc trong hang trong lỗ như một bầy thú rừng đói khát. Cách đây mười năm người ta đã thống kê toàn vùng Tây Nguyên có hơn 3 vạn người cùi mà trong y học người ta gọi là bị bệnh phong đang sống trong tình trạng thiếu thốn thuốc men lương ăn quần áo mặc vất vưởng chết dần chết mòn rất cần được chạy chữa cứu trợ nhân đạo khân cấp. Giống như tất cả những người bị mắc thứ bệnh đau khổ bẩn thỉu này hơn một vạn con bệnh cùi ở Buôn Nát đều trốn vào rừng sâu. Một số ít người cố bấu víu lấy nhau họp thành bầy thành đàn nay đây mai đó chọn kiếp sống du canh du cư qua ngày đoạn tháng. Những bầy đàn người cùi này đang hầu như đang tan vào rừng thẳm. Một số người bệnh đông hơn thì tìm đến mấy cái trung tâm y tế điều dưỡng bệnh phong mà thực chất là những trại cùi đang cố tình bị bỏ quên. Những người bệnh cùi này vào sống hắn trong trại hoặc họp thành những bản nhỏ ngay sát cạnh trại cố gắng tuyệt vọng vừa mưu sinh vừa chống chọi với con bệnh quái ác. Trung tâm An Nan điều dưỡng bệnh phong hay còn gọi là trại cùi An Nan là một trong vài cái cơ sơ y tế đó ở cách thị xã Buôn Nát vài chục cây số về phía Tây trong một cánh rừng nhiệt đới âm u rậm rạp chẳng chịt những bụi moóc chó lá sắc như dao và gai nhọn như kim. Vì là người ở rất xa lại chỉ xem Buôn Nát trình chiếu trên tivi trong tạp chí "Du lịch qua màn ảnh truyền hình" cho nên bác sĩ Cần và cô Kim Thoa không thể biết được còn có một Buôn Nát thứ hai đau khổ như vậy. ở đời xẩy ra vô vàn điều ngẫu nhiên tình cờ nhưng cũng lạ thay trong vô vàn cái điều ngẫu nhiên tình cờ ấy lại có không ít điều giống như được bàn tay định mệnh sắp đặt trước. Chuyến đi nhờ trên chiếc Toyota của cô Kim Thoa và bác sĩ Cần là một tình cờ giống như là một sự sắp đặt trước của định mệnh. Vì vậy mà bác sĩ Cần và cô Kim Thoa làm quen được với hai người có một số phận khác thường gắn bó máu thịt với cái Buôn Nát đầy khổ đau mà cho đến giờ phút này họ vẫn hoàn toàn ngây ngô xa lạ không hề biết tới. Về cha Tạc thì có thể kể ngắn gọn thế này. Hình như là quê ở một tỉnh chẳng chịt kênh rạch tận cực Nam Nam Bộ. Học trường dòng từ bé. Trọn đời tự nguyện dâng mình cho Chúa. Là cha một xứ đạo nghèo. Làm tròn chức phận bề tôi của Chúa nhưng cũng rất hăng hái hoạt động xã hội. Là một trong vài người tổ chức nên chương trình "cứu trợ nhân đạo khẩn cấp người cùi ở Tây Nguyên". Chiếc Toyota máy lạnh sang trọng đây của một hội Thánh. Và thuốc men gạo bánh trong xe là kết quả công lao quyên góp hơn nửa năm trời của cái chương trình cứu trợ nhân đạo khẩn cấp đó. Còn bác sĩ Chiểu là người như thế nào? Cũng trạc tuổi trên dưới 30 như cha Tạc nhưng bác sĩ Chiểu lại có một số phận khác hắn. Quê ở một tỉnh trồng lúa nổi tiếng vùng châu thổ sông Hồng. Năm 24 tuổi tốt nghiệp thủ khoa trường đại học Y khoa. Ra trường được cử ngay vào đoàn cán bộ Y tế đặc nhiệm chống bệnh phong ở vùng Tây Nguyên. Sau gần 3 năm hoạt động một cách dũng cảm nhưng đầy tuyệt vọng đoàn cán bộ y tế đặc nhiệm tan rã hoàn toàn. Tất cả các thành viên trong đoàn đều bỏ trốn về các tỉnh dưới vùng đồng bằng. Bác sĩ Chiểu là người duy nhất đơn độc trụ lại mấy trại cùi của đồng bào thường tản mát trong vùng rừng Buôn Nát. Bác sĩ Chiểu và cha Tạc tình cờ quen nhau trong một lần ở thị xã Buôn Nát. Có lẽ vì cùng một chí hướng mà hai người trở thành đôi bạn mến phục lẫn nhau. Hiện nay bác sĩ Chiểu là giám đốc trại cùi An Nan. Anh tham gia hoạt động cho chương trình "cứu trợ nhân đạo khẩn cấp đồng bào cùi" và mau chóng trở thành một cộng sự đắc lực của cha Tạc.
- o O o -
Chiếc Toyota chở cha Tạc bác sĩ Chiểu bác sĩ Cần và cô Kim Thoa về đến thị xã Buôn Nát thì trời cũng sập tối. Thị xã bị cúp điện. Lũ vừa cuốn đổ cây cột tai điện cao áp từ vùng xuôi lên cho thị xã đã hai ngày nay rồi. Ngồi trong ô tô nhìn ra ngoài bác sĩ Cần chỉ thấy nhà cửa cây cối lô xô đen xì nhấp nhoáng hàn trăm ngọn đèn dầu đỏ quạch như mắt ma. Mà hình như trời lại mưa lây phây. Ðường phố thị xã nồng nản mùi cà phê rang lẫn mùi cây cỏ hoang dại ngai ngái từ trong rừng sâu gió cuốn đưa về. Chiếc xe chạy vòng vo lên xuống một lúc rồi đỗ lại trước một nhà hàng ba tầng khung nhôm kính màu treo lủng liểng hàng chục ngọn đèn lồng đỏ kết múi tròn xoe nom rất lạ mắt. Nhìn ngôi nhà này bác sĩ Cần lại chợt nhớ đến ngôi nhà hàng 4 tầng lầu khung nhôm kính màu đặc sản cày tơ 7 món của ông cụ phó Thực ở cái phố huyện đồng rừng miền Tây xứ Bắc xa xôi rồi ông bác sĩ già lại nhớ đến những bữa cơm rượu linh đình mà cụ phó Thực đã trang trọng khoản đãi người nhà giời. Ruột gan ông bác sĩ réo lên ùng ục. Cô Kim Thoa cũng đói lử người. Sau bữa cơm trưa ở ngã ba Lộc Bảo chiếc xe chạy thẳng một mạch không hề rẽ vào chỗ nào nghỉ ngơi dù chỉ là để uống một hớp nước. Cô gái cũng đã thủ thân một gói bánh qui nhưng qua thực ăn có ba chiếc đã ứ họng vì không có nước uống kèm thì không thể nuốt nổi. Ðúng ra thì lúc này có thể xuống xe cám ơn và chia tay cha Tạc với bác sĩ Chiểu được rồi. Mà hình như cha Tạc và bác sĩ Cần cũng chờ như vậy. Có lẽ họ còn có chương trình gì đang đợi họ qua đêm nay ở cái thị xã cao nguyên này. Nom cả hai chưa có ý định đi tìm thuê nhà nghỉ hay khách sạn. Tuy vậy lần đầu tiên đặt chân lên cái thị xã này lại đúng vào buổi tối mất điện. Không khí chung quanh xa gần chỗ nào cũng mờ mờ ảo ảo lạ lầm như trong hang động khiến cô Kim Thoa cũng hơi ngán. Mặc dù cô cũng là một cô gái táo tợn và cũng đã hai lần một mình cắp sách bút giắt tiền về tận thủ đô Hà Nội để thi đại học Luật. Thế là cô gái dắt tay ông bác sĩ già đi theo cha Tạc và bác sĩ Chiêu vào trong nhà hàng. Họ ăn thì mình cũng ăn. Tý nữa họ thuê khách sạn nào thì mình cũng thuê khách sạn đó. Ðường xá cầu cống nhà cửa xung quanh cứ tối om thế này biết tìm ai mà hỏi. Hãy cứ túm chặt lấy hai ông chú xe tốt bụng này đã rồi tính sau. Cô Kim Thoa nghĩ thầm như vậy. Cũng như bữa ăn trưa cha Tạc và bác sĩ Chiểu ngồi riêng bàn gọi cơm chay và nước suối La vi. Và mặc dù rất đói nhưng cha Tạc và bác sĩ Chiểu ăn uống từ tốn chậm rãi khác hẳn bàn bên cạnh tú hụ cơm canh bia bọt mà cô gái và ông bác sĩ già đang hùng hục ăn như rồng như hố. Và cũng giống hệt như bữa trưa ở ngã ba Lợc Bảo cha Tạc và bác sĩ Chiểu ăn xong trước. Họ ngồi uống nước xỉa răng hút thuốc. Duy chỉ có một điều hơi khác có lẽ vì chưa thấy cô gái và ông bác sĩ già nói lời từ biệt nên bác sĩ Chiểu bèn quay sang hỏi: Chút nữa cô và ông bác đây định nghỉ ở khách sạn nào? Tiện xe chúng tôi xin đưa cô và bác tới đó. Cô Kim Thoa vội vã đáp:
- Chúng em bỡ ngỡ lắm. Nhờ anh mách dùm.
Cha Tạc cũng ngoái sang nhẹ nhàng hỏi như để giữ phép lịch sự nhã nhặn:
- Xin được hỏi hình như quí ông và quí cô đây cũng mới lên thị xã Buôn Nát lần đầu.
- Ðúng đấy ạ. Thưa cha.
Cô Kim Thoa kêu lên và hấp tấp kể cho cha Tạc nghe đây là lần đầu tiên cô và bác sĩ Cần đặt chân lên Buôn Nát. Cô đi du lịch bụi Tây ba lô. Cô chẳng biết tối nay nên thuê khách sạn nào vừa tiện vừa rẻ lại vừa an toàn. Rất mong được cha chỉ bào dùm. Bác sĩ Chiểu đỡ lời cha:
- Cũng có vài nhà nghỉ ở gần chợ vừa rẻ vừa sạch lại tiện đi lại ăn uống xe cộ.
Và bác sĩ Chiểu bày tỏ khi nào cô Thoa và bác sĩ Cần ăn xong anh sẽ sẵn sàng đưa hai người tới khu chợ cửa thị xã để thuê phòng ngủ. Cô Kim Thoa bèn bắt chuyện ngay với bác sĩ Chiểu. Có lẽ vì sắp chia tay và một phần với tài ăn nói mơi mơi của một cô gái nhanh nhẩu nên bác sĩ Chiểu đã không né tránh nữa. Dần dần lời qua tiếng lại họ để lộ dần tông tích thân thế học lực nghề nghiệp của họ. Khi thấy bác sĩ Cần nói là cũng hiểu biết một chút ít về ngành y thế là bác sĩ Chiểu thích thú lắm. Anh kéo ghế ngồi quay mặt hắn lại đối diện với bác sĩ Cần bắt đầu nói chuyện về bệnh hủi về vi trùng Han-sen về khá năng lây lan về cách điều trị và về những tâm hồn bị tổn thương và bị ruồng bỏ của người mắc bệnh phong. Còn cô Kim Thoa khi biết sau bữa cơm tối này nghỉ ngơi dăm mười phút thì cha Tạc và bác sĩ Chiểu lại lên đường về thẳng trại cùi An Nan ở tít trong rừng sâu thì cô Kim Thoa bỗng nẩy ra một ý định táo tợn. Chẳng cần hỏi xem bác sĩ Cần có đồng ý hay không cô Kim Thoa kêu lên: Thưa cha cho chúng con cùng vào trại cùi An Nan. Cha Tạc nhìn cô gái ngạc nhiên. Rồi cha nhẹ nhàng hỏi lại:
- Con nói gì. Vào trại cùi An Nan ư?
Cô Thoa chắp hai tay vào nhau mở to hai mắt nhìn cha Tạc đắm đuối cần khẩn y hệt như một con chiên ngoan đạo đang cầu nguyện.
- Xin cha đừng chối từ lời cầu xin này của chúng con.
Bác sĩ Chiểu cũng ngạc nhiên. Nhưng anh chỉ cười múm mỉm:
- Cũng là một ý kiến hay. Rồi bác sĩ Chiểu quay nhìn cha Tạc. Họ nói chuyện với nhau bằng mắt. Cha Tạc gật gù như nói: "Tùy bác sĩ Chiểu quyết đlnh vì anh là giám đốc trại cùi An Nan cơ mà". Bác sĩ Chiểu cũng gật gù nghĩ ngợi một lúc rồi quay sang trang trọng nói với cô Kim Thoa.
- Nếu quí cô và quí ông bác đây không ngại vất vả dơ dáy có ý định tới thăm nom chia sẻ nỗi đau khổ của các con bệnh phong ở trại An Nan thì tôi cũng xin thay mặt đức cha Tạc đây cùng bà con ở trại An Nan vô cùng cám ơn quí cô và quí ông đây. Chút nữa thì cô Kim Thoa ré lên cười. Nhưng chắc chắn là nếu như đã vào tới trại cùi An Nan rồi thì cô gái sẽ không cười nữa cũng như cô sẽ không quay sang cợt nhà rỉ vào tai bác sĩ Cần một câu mà cô rất thích thú:
- Ông bác thấy chưa không đi với thằng cha Hoàng thì bác cháu mình luôn luôn gặp hên. Thế là chúng ta sắp có một chuyến du lịch vào một trại cùi tít trong rừng xanh núi đỏ rùng rợn lý thú có một không hai mà lại không mất tiền rồi.
- o O o -
Bây giờ nhắc đôi điều tới trại cùi An Nan mà cha Tạc và bác sĩ Chiểu cũng bác sĩ Cần cô Kim Thoa sắp đi tới. An Nan - là tiếng của một tộc ít người ở trong khu rừng khộp già Buôn Nát - dịch nghĩa là dòng suối mát ngọt ngào. Ai đã đặt cái tên thơ mộng như thế cho trại cùi ghê tởm vào bậc nhất của vùng Buôn Nát này. Không ai còn nhớ nữa. Khi bác sĩ Chiểu theo đoàn cán bộ y tế đặc nhiệm xông pha lên đây thì trại cùi đã có tên đó rồi. Lịch sử của cái trại cùi An Nan này có từ khi nào. Từ mười lăm năm trước. Hai mươi năm ba mươi năm lâu hơn nữa hay là trại có từ thời kỳ Pháp thuộc cùng một lúc với mấy trại cùi ở ven biển miền Trung. Cũng không ai còn nhớ. Cũng chẳng sổ sách tư liệu nào ghi chép lại Một ông y sĩ già người ê-đê kể lại là hình như cách đây mấy chục năm gì đó trại cùi An Nan chỉ là một trạm xá bé tí, đơn sơ được lập lên giữa rừng hai tháng một lần có một ông bác sĩ từ thị xã Buôn Nát lọc cọc đạp xe đạp vào ngồi chờ các con bệnh được người thân lén lút võng đến để khám bệnh và xin thuốc. Nằm gọn trong một thung lũng nhỏ nhấp nhô những bụi cây moóc chó thọt lỏn giữa cánh rừng khộp rừng trắc suốt ngày nức nở miên man tiếng vượn hú trại cùi An Nan lại càng thêm buồn bã cô liêu và không kém phần bí ẩn kinh dị. Nó chỉ thực sự trở thành một trại cùi lớn nhất vùng Buôn Nát trong vòng mười năm trở về đây kể từ khi bệnh cùi đột nhiên phát triển ở khắp các cùng cao nguyên nghèo đói hoang dã này. Bảy năm trước khi theo đoàn y tế đặc nhiệm lên đây bác sĩ Chiểu được phân công về trại cùi Pắc Laek xa nhất ở tít tận chân núi Chư-Pinh. Nhưng từ khi đoàn cán bộ y tế đặc nhiệm tan rã bác sĩ Chiểu bèn lui về trại An Nan và ở lỳ tại đó. Tất nhiên năm nào bác sĩ Chiểu cũng đôi ba lần cùng một tốp bệnh nhân trẻ mắc bệnh nhẹ lòng còn hăng hái đi vào mấy cái trại cùi nhỏ rải rác trong vùng rừng núi Buôn Nát mênh mông thăm nom các con bệnh chạy chữa cho họ gom góp họ về sống quây quần quanh trại An Nan. Và đấy cũng là một nguyên nhân khiến An Nan trở thành trại cùi lớn nhất không chỉ ở Buôn Nát mà có khi còn lớn nhất vùng Tây Nguyên này. Phải quá nửa đêm hôm đó chiếc Toyota chở cha Tạc bác sĩ Chiêu bác sĩ Cần cô Kim Thoa cùng thuốc men gạo muối mới về đến trại cùi An Nan. Mấy giờ đồng hồ ngồi lọt thỏm trong chiếc xe tối om giữa một đống hòm xiểng bao bì bao gạo bác sĩ Cần cứ ngỡ đang bị nhốt trong một cái hộp kín mít lắc dữ dội. Ðường rừng rất xấu. Có những lúc chiếc xe ô tô lao bừa đi trong rừng như một con trâu đứt mũi. Cũng phải thôi dường như đường vào trại cùi An Nan là do cứ đi mãi thì thành đường chứ làm gì có đường. Suốt mấy tiếng đồng hồ không lúc nào ngớt tiếng cành lá quất ràn rạt vào thành xe. Rừng tối đen. ánh đèn pha sáng thế mạnh thế mà cũng trở thành đỏ quạch hầu như nó khởng còn đủ sức xuyên thủng cái màn đêm đặc quánh phía trước. Thỉnh thoảng ông bác sĩ lại dướn cổ lên nhìn những bụi cây moóc chó đen nhẫy bị xé nát trước mũi xe. Có khi ông còn nhìn thấy một con nai đứng choãi chân ngay bên vệ đường vung sừng quắc đôi mắt xanh lè bị phản chiếu ánh đèn pha nhìn cái ô tô đang hồng hộc chạy tới mà chẳng chút sợ hãi. Cô Kim Thoa ngồi cạnh ông bác sĩ lúc đầu còn háo hức nhấp nhổm ngó ngó nghiêng nghiêng. Ðôi khi cô còn reo lên thích thú khi nhìn thấy những cành cây loằng ngoằng hoặc một con chim ăn đêm loạng choạng bay trước mũi xe. Nhưng rồi những cảnh đen tối hắc ám đơn điệu của rừng đêm khiến cô gái phát chán. Cô lăn ra đệm xe ôm chặt một bao bột mì ngủ ngon lành từ lúc nào chẳng hay. Bác sĩ Cần cũng chợp mắt được một lúc mặc dù chiếc xe không lúc nào không rú lên như bị sặc xăng va đập ầm ầm lắc nghiêng lắc ngửa. Nhưng rồi chính cái sự yên tĩnh đến kỳ lạ của rừng đêm lại khiến ông bác sĩ tỉnh dậy. Khi bác sĩ Cần mở mắt ra thì chiếc xe Toyota đã đỗ lại từ lúc nào rồi. Một vệt đèn pha sáng quắc trượt dài trên thảm cỏ ướt sũng sương đêm. Thấp thoáng có mấy bóng người lom khom đi lại khiêng vác những bao gạo to tướng. Hình như là có một ai đó câm như thóc kéo bác sĩ Cần và cô Thoa ra khỏi xe rồi dẫn vào một ngôi nhà nhỏ tối lờ mờ rồi người đó lại bỏ đi vẫn câm như thóc. Một cái bấc đèn cháy lom dom chỉ đủ soi lối khỏi vấp ngã và phải cố căng mắt ra mới nhìn thấy lờ mờ bộ bàn ghế và giường. Cô Thoa vẫn còn buồn ngủ dúi dụi há mồm ngáp liên tục vừa nhìn thấy cái giường là cô gái đã lăn ngay ra chẳng còn biết giời đất. Bác sĩ Cần ngồi thu lu cạnh cô gái tai dỏng lên nghe những tiếng khuân vác lỉnh kỉnh thinh thoảng lại có tiếng người nói léo nhéo những tiếng dân tộc nghe rất lạ tai. Một lúc sau bác sĩ Chiểu soi ngọn đèn pin đỏ quạch bước vào. Cái bóng đen xì to tướng của bác sĩ Chiểu ngọ ngoạy trên vách toát ra mùi bột mì thơm thơm mà lại hơi chua chua. Bác sĩ Chiểu vui vẻ hỏi:
- Ông bác và cô Thoa ăn tạm bát mì nhé.
Cô Thoa ngáy gừ gừ hai tay ôm đầu chồng bộ mông to tròn vo đầy vẻ gợi dục về phía bác sĩ Chiểu thay cho câu trả lời. Cô gái đã ngủ say rồi. Bác sĩ Cần lặng lẽ lắc đầu. Quả tình ông cũng có đói nhưng ông không muốn ăn một mình trong khi cô Thoa ngủ và bác sĩ Chiểu thì lại có vẻ vội vã tất bật. Hỏi lần nữa không đắt bác sĩ Chiểu vỗ vai bác sĩ Cần rồi nói:
"Sáng mai ăn vậy. Ông bác và cô cứ ngủ tạm ở đây. Tý nữa sẽ có người mang chăn và màn ra. Ngủ rừng vừa rét lại vừa lắm muỗi. Khổ đấy ông bác ạ".
Nói rồi bác sĩ Chiểu lịch kịch đi ra. Nhưng rồi anh lại quay vào đặt lên bàn bao thuốc lá và cái bật lửa ga rồi mới đi hẳn. Không hiểu tại sao cả đêm hôm đó bác sĩ Cần không tài nào ngủ được. Cũng có thể vì ông đã gà gật cả ngày trên chiếc xe ô tô rồi. Cũng có thể vì đói. Mà cũng có thể vì một lẽ gì đó ví dụ như chứng mất ngủ khi đã bị quá giấc vẫn thường thấy ở người già. Có một điều nữa là đêm nay tuy không ngủ được tuy khắp người mỏi nhừ vì bị xóc nhưng bác sĩ Cần chỉ thấy váng vất chút ít. Ngồi co ro trùm chăn lên tới cổ thỉnh thoảng đập muỗi đen đét bác sĩ Cần nghĩ vẩn vơ tới nhiều chuyện. Ông nhớ tới gã cháu ngoại của cụ phó Thực và đoán chừng có lẽ hôm nay gã trai đó đã đánh rắm được rồi. Tính tới hôm nay thì gã mổ được mấy hôm rồi còn gì nữa. Rồi ông lại nhớ tới những ngày ở bãi vàng mường Chiềng Ðộng rồi những ngày ở chơi với ông cụ phó Thực ở cái phố huyện miền biên giới phía Tây... những chuyện đó cứ lộn xộn kéo đến trong tâm trí bác sĩ Cần. Chuyện này đan vào chuyện kia vướng vào nhau móc vào nhau chồng chéo vào nhau có khi còn lẫn lộn lung tung. Nhưng dù sao thì đầu bác sĩ Cần không còn đau nhói như bị dùi nhọn xiên vào nữa. Hai hốc mắt ông không còn bị nóng rực lên nhức nhối nữa. Và những ý nghĩ vơ vẩn lộn xộn đã lại giống như những con mối tranh nhau bay đến trú ngụ trong cái hộp sọ ốm đau bệnh tật của ông. Cái hộp sọ mà lâu nay mỗi khi đêm xuống nó chỉ quen tê dại đi vì những xúc cảm bạc nhược mung lung hốt hoảng. Và bác sĩ Cần cứ ngồi co ro trùm chăn như thế rất lâu rất lâu cho đến khi cái bóng đêm đen kịt của đêm rừng cứ nhạt dần nhạt dần nhường chỗ cho ánh lê mình đang chầm chậm sáng lên báo hiệu một ngày mới sắp bắt đầu. Buổi sớm tinh mơ ở trong rừng sâu thật là kỳ lạ. Nó mang đến cho muôn loài cầm thú cái cảm giác vừa thoát chết sau một cuộc săn đuổi kinh khủng của móng vuốt và răng nhọn. Nó khiến con người thở phào bàng hoàng hốt hoảng sung sướng như vừa chui thoát lên từ dưới âm ty địa ngục. Ðối với bác sĩ Cần thì cái cảm giác này còn như được nhân gấp đôi lên. Trí nhớ của ông dần dần ngoi lên trên cái vũng bùn quên lãng mung lung hắc ám của căn bệnh loạn trí. Có lẽ lâu lắm rồi bác sĩ Cần mới lại được tận hưởng một buổi sớm yên bình như vậy. Tâm trí ông minh mẫn và thanh thản như làn sương bay là là trong ánh lê minh đang chậm rãi chuyển mình ở bên ngoài. Bác sĩ Cần tập tễnh đi ra ngoài ngôi nhà nhỏ. Ông đột nhiên nhớ lại tất cả những động tác của bài tập thể dục buổi sáng. Rồi ông lại có cái ham muốn được tập một vài động tác nào đó. Ông giơ tay dang chân lóng ngóng như một người bị bệnh viêm khớp. Vừa tập ông vừa ngắm nhìn cảnh vật xung quanh. Ngôi nhà mà đêm qua ông và cô Thoa tá túc nằm trơ trọi như một vọng gác cô đơn ngay cạnh một con suối đã cạn khô nước. Bên kia bờ suối là con dốc thoai thoải lổn nhổn đá đầu sư chạy thẳng lên bờ đất cao dựng đứng um tùm cây moóc chó tua tủa gai nhọn che lút tầm mắt...
Chạy quanh vắng lặng như tờ không một bóng người không bóng trâu bò cầm thú cũng chẳng nhìn thấy chiếc Toyota ở đâu cả. Bác sĩ Cần có cảm giác ông đã bị quăng lại giữa cảnh núi rừng lạ hoắc. Cô Thoa cũng đã dậy. Cô chui ra khỏi nhà. Cô gái cũng có cảm giác như vậy. Cô kêu toáng lên:
- Mọi người trốn đâu cả rồi thế này. Ðịnh đem con bỏ chợ à?
Rồi cô Thoa chạy vòng ra sau nhà nghiêng ngó. Rồi cô lại chạy bổ xuống con suối cạn nhưng vừa tới giữa lòng suối thì cô gái đứng rụt lại. Vừa lúc đó trên đầu dốc bác sĩ Chiểu xách một cái túi đựng mấy gói mì tôm từ trong một bụi cây moóc chó rậm rạp đi ra. Sáng nay bác sĩ Chiểu mặc áo thổ cẩm, thêu hoa văn sặc sỡ khắp người lại dính dầy tàn tro nên nom rất lạ mắt. Cô Thoa cứ trố mắt ra nhìn như nhìn một người chưa quen biết vậy. Bác sĩ Chiểu vui vẻ chào bát sĩ Cần và cô Thoa rồi hỏi han cả hai người đêm qua có ngủ ngon giấc không. Anh còn xin lỗi vì không kịp đón tiếp chu đáo hơn. Sở dĩ đêm qua khi về tới đây phải gấp gáp vội vàng rồi bỏ mặc cả hai bị khách ở ngoài này cả đêm vì phải gọi người bốc hàng từ ô tô vào nhà kho rồi còn phải ra nhà mồ chuẩn bị một cái lễ bỏ mả cho một người bệnh vừa chết. Moị việc quá bận nên thất lễ thất lễ. Bác sĩ Chiểu rối rít thanh minh xin lỗi. Xem ra về tới trại cùi An Nan rồi ông bác sĩ Chiểu lại hóa ra một người cởi mở mau mồm mau miệng lắm lời chứ không phải là lỳ xì ít nói đày vẻ bí mật nữa. Bác sĩ Chiểu tự tay dội nước sôi vào hai gói mì tôm mời bác sĩ Cần và cô Thoa ăn rồi vui vẻ:
- Hai vị vào thăm trại lại đúng dịp có một cái lễ bỏ mả. Cũng là một cái may đấy. Ta nghỉ ngơi chút ít đến tối tôi sẽ xin dẫn hai vị đi dự cái lễ này nếu hai vị muốn...
Cô Thoa cướp lời luôn.
- Muốn quá đi chứ. Nhưng chúng em là khách lạ lại là người Kinh đến dự có tiện không ạ.
Bác sĩ Chiểu cười.
- Sao lại không tiện. Vào dịp lễ bỏ mả càng đông người đến dự càng có nhiều người các bộ tộc khác nhau đến dự thì người góa càng vinh hạnh càng mừng rỡ.
Cô Kim Thoa nhẩy lên vỗ hai tay reo thích qúa thích quá làm điệu bộ giả nai quá lộ liễu. Nếu bác sĩ Chiểu là người khó tính chắc anh sẽ nhăn mặt. Nhưng anh vẫn cười tươi tỉnh lại còn giải thích thêm cho cô Kim Thoa biết là phong tục trên này khác xa phong tục dưới xuôi. Lễ bỏ mả tức là đám ma. Nhưng đám ma ở trên này mọi người tha hồ nhẩy múa chè chén và uống rượu. Ðám ma mà lại tưng bừng ầm ĩ như lễ hội. Cứ đi dự khắc biết. Còn có một đặc biệt nữa là cái người chết hôm nay được làm ma theo tục Thượng lại là một người Kinh vân vân và vân vân. Bác sĩ Chiểu kể tiếp cô Thoa nghe và cô Thoa lại tiếp tục nhảy thách lên vỗ hai tay vào nhau reo thích nhỉ lạ nhỉ giả nai lộ liễu. Tuy vậy bác sĩ Chiểu vẫn cứ cười không phải vì anh không nhận ra cái bộ điệu giả nai hơi chua đó của cô Thoa mà có lẽ anh nghĩ: Có khi cô gái chẳng còn biết cách nào biểu lộ sự thích thú của mình hơn cái kiểu giả nai ấy. Với bác sĩ Cần thì ông không chỉ quan tâm lắm tới cái lễ bỏ mả mà bác sĩ Chiểu đang mời ông đi dự. Như đã nói rồi buổi sáng hôm nay tâm trí bác sĩ Cần rất thanh thản minh mẫn. Dường như bác sĩ Cần đã trở lại là một người khỏe mạnh bình thường. Trí nhớ đã về lại trong hộp sọ của ông. Vì vậy bác sĩ Cần còn quan tâm tới những người bệnh nhân mắc bệnh phong. Bác sĩ Cần nhẹ nhàng hỏi bác sĩ Chiểu về cái trại cùi An Nan hiện ở đâu mà sao ông không nhìn thấy gì ngoài rừng cây um tùm với con suối cạn khô và những bụi cỏ moóc chó sắc nhọn gớm ghiếc. Câu hỏi của bác sĩ Cần lại kích thích thêm trí tò mò háo hức của cô Kim Thoa. Thế là lại một lần nữa cô gái nhầy thách lên và đòi bác sĩ Chiểu đưa đi thăm quan trại cùi An Nan ngay lập tức. Thăm quan xong rồi đi dự lễ bỏ mả là hay nhất. Cô Kim Thoa nói như vậy. Bác sĩ Chiểu nói rằng sợ hai người mệt. Nhưng rồi suy nghĩ một lúc anh đồng ý dẫn hai người vào trại cùi An Nan. Sau đó ba người đi ra khỏi nhà và lội qua con suối cạn. Nói đúng ra thì con suối vẫn chưa hoàn toàn cạn hẳn. Giữa lòng suối vẫn còn một lạch nước trong vắt đang róc rách len lỏi. Bác sĩ Cần và cô Thoa đã dừng lại rửa mặt tất nhiên chỉ rửa bằng tay vì đến lúc bấy giờ họ mới nhớ ra là đã rửa mặt đâu. Bác sĩ Chiểu ngồi trên một tảng đá đen to tướng nhô lên giữa lòng suối cạn. Anh đợi hai người khách rửa ráy và nói thêm là ngôi nhà nhỏ chơ vơ như vọng gác mà bác sĩ Cần và cô Thoa vừa qua đêm chính là phòng đón tiếp bệnh nhân nhập trại. Hàng ngày vẫn có một người ngồi trực ở đấy và cũng ăn ngủ luôn tại đấy. Nhưng người ấy vừa chết rồi. Và tí nữa mọi người sẽ đi dự cái lễ bỏ mả cho chính người đó. Cô Thoa lại được một dịp nhẩy thách lên. Nhưng lần này không phải ở trong nhà mà ngay giữa lòng suối:
- Tại sao lại có chuyện trùng hợp lý thú như vậy. Chuyến đi du lịch Tây ba lô lần này của tụi em may mắn quá. Ta đi ngay thôi bác sĩ nhỉ. Em nóng ruột và hồi hộp quá.
Bác sĩ Chiểu lại cười gật đầu rồi nói:
- Tý nữa thăm quan qua loa thôi. Cưỡi ngựa xem hoa. Ta vào phòng khám ở trung tâm trại. Hai vị sẽ phát kẹo bánh cho trẻ em. Chúng tôi sẽ chuẩn bị kẹo bánh. Sau đó xuống thăm một gia đình người Giẻ Triêng ở ngay trong trại. Hãy cứ thế thì cũng tới trưa rồi. Thật ra trại cùi An Nan ở đâu có xa con suối cạn và ngôi nhà đón tiếp người bệnh chơ vơ như vọng gác. Chính vì bị những bờ đất cao sừng sững ngứt ngàn cây moóc chó rậm rạp um tùm che khuất mắt nên bác sĩ Cần và cô Thoa đâu có nhìn thấy. Nếu lúc đó cô Kim Thoa hoặc bác sĩ Cần cứ leo ngược lên đỉnh dốc ở bên kia bờ suối thì đã nhìn ngay thấy rồi. Trèo lên hết con dốc lổn nhổn đá đầu sư rồi đi vòng vèo qua mấy bụi moóc chó um tùm là mọi người đã nhìn thấy trại cùi An Nan ở ngay trước mặt. Ðó là một thung lũng bằng phẳng không lớn lắm có lẽ chỉ độ mười mấy mẫu tây đất được bao bọc bởi những vách núi đá tím biếc bởi những cây cổ thụ gỗ trắc lừng lững thân to từ hai đến ba vòng tay người ôm chưa xuể và cả những cây gõ gòn cao ngất thả rễ lòng thòng như bầy rắn ma quái không lúc nào ngớt đung đưa qua lại dù trời có gió lớn hay lặng gió. Và nhiều hơn cả là những bụi moóc chó xanh thẫm dày đặc lá sắc như dao gai nhọn như kim. Nếu như đây chỉ là một thung lũng hoang sơ chưa có dấu chân người dặt tới thì hẳn nó đã toát lên vẻ hoang dại nguyên thủy rất kỳ lạ và bí ẩn. Nhưng tiếc thay con người đã tới đây và để lại dấu vết nghèo đói thê lương buồn thảm ở chính chốn này. Một cây gỗ tróc vỏ mục nát gác trên mấy cây cột gỗ cũng tróc hết vỏ và mục nát chắn ngay con đường đất đỏ quạch lổn nhổn đá tảng chạy vòng vèo trong thung lũng rồi đâm thẳng vào một ngôi nhà gạch ba gian mái ngói vỡ nát có từng mảng đã phải lợp thế bằng cỏ tranh rừng cũng đã ngả màu và những mảng tường đổ thì được cạp lại bằng liếp và những cây gỗ. Phía đầu hồi ngôi nhà gạch 3 gian tiêu điều đó có một bồn hoa cúc vàng tươi roi rói đang ngả nghiêng. Có lẽ duy nhất ở chốn này chỉ có bồn hoa cúc vàng tươi đẹp này là gợi lên một cái gì còn được gọi là xứ sở bệnh viện. Và cảnh vật càng thê lương hơn khi đưa mắt nhìn ra xung quanh thấy có những ngôi nhà sàn chen chúc xiêu vẹo lụp xụp quây liếp quây ván kín mít lấp ló xa gần sau những bụi cây moóc chó um tùm tươi tốt. Không một bóng người đi lại. Không có cả một làn khói bếp xanh lam ngoằn nghoèo bay lên trong buổi sớm vẫn thường thấy ở những bản làng. Vẻ im lìm lạ lùng của trại cùi An Nan khiến cho bác sĩ Cần và cô Kim Thoa kinh ngạc. Bác sĩ Chiêu thong thả nói:
- Không có việc gì thì người ta không ra khỏi nhà. Nhất là những hôm trời lạnh lại có sương mù như sáng nay. Họ ngồi trong nhà sưởi lửa. Người bệnh phong thích như vậy. Cô Kim Thoa buột hỏi một câu có về ngây thơ ngớ ngẩn. Người không ra khỏi nhà vì sợ rét nhưng sao trâu bò lợn gà cũng không ra khỏi chung? Bác sĩ Chiểu nói:
- Người không ra khỏi nhà thì lấy ai mở cửa chuồng thả trâu bò lợn gà ra sân ra vườn.
Cô Kim Thoa lại hỏi.
- Vậy thì tí nữa lấy trẻ con ở đâu ra để chúng em phát kẹo.
Bác sĩ Chiểu túm tỉm cười không trả lời câu hỏi đó. Anh dẫn hai vị khách thăm quan đi thẳng tới ngôi nhà gạch ở giữa thung lũng mà anh giới thiệu đó là phòng khám bệnh kiêm nhà kho để thuốc và lương thực cũng kiêm luôn là hội trường để hội họp tiếp khách. Trông xa thì ngôi nhà tiêu điều lắm nhưng đến gần thì cũng không đến nỗi nào. Nó tuy cũ nhưng được lợp lại buộc níu chẳng kéo khá chắc chắn. Ba gian nhà nối dài thông thống không có vách ngăn. Tất cả các cửa sổ đều được buộc liếp vững chãi. Trong nhà có nhiều bàn ghế mộc xẻ tạm bợ nhưng đều bằng thứ gỗ trắc gỗ lim và đều được chôn chân xuống đất không hiểu vì lý do gì. Ngay giữa nhà lù lù một đống bao gạo bao mì hòm giấy hộp giấy. Dễ nhận ngay ra đó là những thứ xếp trong xe ô tô ngày hôm qua. Có hai người đàn ông còn trẻ đóng khố mặc áo thồ cẩm đen cạp vàng đang chổng mông hí húi ghi chép cái gì đó trong một cái nong lớn đặt trên mặt đất. Thấy bác sĩ Chiêu dẫn bác sĩ Cần và cô Thoa bước vào cả hai ngượng nghịu bỏ giấy bút xuống lom khom đứng lên lúng túng xoa tay cười rất thật thà. Bác sĩ Chiểu nói mấy tiếng dân tộc líu lô nghe lạ tai dường như là anh giới thiệu khách nên cả hai vội chắp tay cúi dầu chào và tất nhiên họ đều nói cái thứ tiếng líu lô giống như bác sĩ Chiểu vừa nói. Chào xong họ lại ngồi xuống lóng ngóng cầm lấy bút hí húi ghi ghi chép chép mà chẳng để ý đến lời chào đáp lễ của bác sĩ Cần và cô Thoa: Bác sĩ Chiểu nói:
- Ðây là hai bệnh nhân người Rơ Năm đã khỏi bệnh nhưng tự nguyện ở lại giúp đỡ tôi. Dăm bảy năm trước trại cũng có một y tá nhưng anh ấy đã bỏ về quê lấy vợ rồi không lên nữa.
Bác sĩ Chiểu cắt dây buộc mở một cái hộp giấy lôi ra gần chục gói kẹo Thái Lan xanh đỏ đưa cả cho cô Thoa rồi anh hất đầu ra phía cữa sổ. Cô Kim Thoa kêu ở một tiếng. Tất nhiên lần này cô gái không còn giả nai nữa cô ngạc nhiên thực sự. Vì như có phép lạ ở tất cả mấy cái khung cửa sổ không biết từ lúc nào nhô lên hàng chục đôi mắt trẻ con tròn xoe im lặng tò mò háo hức nhìn vào. Dường như lũ trẻ như vừa từ trên trời rơi xuống. Bác sĩ Chiểu vui vẻ:
- Trẻ con nó thính mũi lắm. Chúng nó ngưi thấy mùi kẹo đấy. Trẻ con giống như bầy chim chích nhanh thoăn thoắt. Người lớn thì giống như con thú rừng. Họ thong thả nhẩn nha chậm chạp hơn. Trông kìa họ đang ra ngoài nhà sưởi nắng.
Trên thung lũng xanh rờn cỏ moóc chó lác dác đã thấy có những người bệnh cùi đi lại. Chỉ cần nhìn từ xa cũng nhận ra họ ngay. Họ đều ăn mặc rách rưới cũ nát nhưng vẫn nhận ra người ê-đê áo đen ngực áo khâu hai tấm thổ cẩm nhuộm đỏ. Người Churu áo màu tím váy màu trắng. Người Cơ Ho quấn thố cẩm màu tối. Người Gia-rai đóng khố đen viền đỏ khoác thổ cẩm đen viền đỏ chéo ngang ngực. Người Gié Triệng váy nâu lút gót nhưng lại quấn vải trễ ngang vú. Rồi người Cơ Tu vấn khăn đỏ tươi như mào gà. Có cả người Chăm váy áo liền nhau màu xanh cô ban... Phần lớn họ đều chống gậy chân tay băng bó xù xụ rẻ rách bẩn thỉu hôi hám. Họ đi lại thong thả chầm chậm dò dẫm. Cái lối đi đầy vẻ đau đớn nhức buốt lo sợ cảm giác rất riêng biệt chỉ thấy có ở những con người đang bị bệnh phong đầy đọa. Bác sĩ Chiểu nói như để cho cô Kim Thoa yên lòng
- Bệnh phong không lây đâu. Hay nói chính xác hơn là tỉ lệ lây rất ít. Bảy phần ngàn. Chủ yếu lây qua đường máu. Vi trùng Han-sen chỉ sống được ở ngoài trời có hai mươi tiếng thôi mà. Nào mời cô phát kẹo cho các cháu. Trẻ con ở trong này ngoan ngoãn lễ phép. Chẳng có đứa nào mất dạy cả mặc dù chúng nó đều mù chữ không được học hành. ở cái trại An Nan này đã có tới hơn ba trăm cháu. Chúng là con em trong các gia đình người bệnh. Nhiều đứa theo bố mẹ đến đây. Nhiều đứa được sinh ra ở đây. Bố mẹ chúng nó bị bệnh nhưng chúng nó không bị bệnh. Vì bệnh phong có lây theo đường di truyền đâu. Tôi băn khoăn đã lâu nay không có cách nào mở lớp dạy chữ cho lũ trẻ. Một mình tôi chữa bệnh khám bệnh đã quá tải rồi. Tôi có bàn chuyện này với cha Tạc. Cha Tạc đã vận động được ba cô tu sĩ tình nguyện lên đây mở lớp cho tụi trẻ nhưng mà cho tới hôm nay vẫn chưa nhìn thấy mặt mũi ba cô tu sĩ đó ở đâu. Hình như còn đang vướng mắc rắc rối ở cái khâu thủ tục giấy tờ.
Bác sĩ Cần và cô Kim Thoa há hốc mồm nghe anh bác sĩ Chiểu thao thao tâm sự. Hai người ngạc nhiên nhìn anh bác sĩ da đen xạm mới hôm qua còn kín đáo bí ẩn ít lời mà bỗng nhiên sáng nay lại hóa thành một người sôi nổi nồng nhiệt cười nói luôn mồm. Thật ra thì chẳng có gì đáng ngạc nhiên cả. Người ở rừng lâu ngày mỗi khi xuống đồng bằng tới chốn phồn hoa thl thường ít nói mà chỉ thích nhìn ngó. Còn một điều nữa mỗi khi ta đến chơi thăm người quen bạn bè ở tỉnh lẻ hoặc vùng quê vắng vẻ hoặc trong núi rừng hải đảo xa xôi hoang dại thì ta đâu có hiểu hết được sự viếng thăm của ta đã làm cho người quen và bạn bè ta ở đó sung sướng vui vẻ đến thế nào. Ta thường bỡ ngỡ há hốc mồm ra trước sự nồng nhiệt của người mà ta đến viếng thăm. Ta không thể hiểu hết được nụ cười nồng nàn cái nhìn hớn hở và sự chiều chuộng của bạn đãi lại ta cũng như ta không thể hiểu và chia sẻ nỗi buồn nỗi cô đơn thăm thẳm của bạn ta ở giữa một phố huyện một tỉnh lẻ bị bỏ quên đói khát thông tin cũng như ở giữa một vùng rừng núi hoang vu đi suốt cả một ngày chỉ nghe tiếng vượn hú chứ chẳng được nghe một tiếng người nói hoặc ở ngoài đảo xa vời vợi ngày cũng như đêm chỉ có một bầu trời thăm thẳm mênh mông đang vữa ra trong tiếng sóng gào phát điên phát rồ không bao giờ lặng tiếng. Cái cảm giác cô đơn đến tê dại cả tâm hồn này cô bé Kim Thoa trượt đại học luật không bao giờ được nếm trải nếu như cô không chịu nghe lời dụ dỗ của bác sĩ Chiểu ở lại trại cùi An Nan dậy học cho lũ trẻ con. Còn đối với bác sĩ Cần thì có khác đôi chút. Mấy chục năm lủi thủi làm việc trong nhà xác bị đồng nghiệp bạn bè khinh miệt thương hại ruồng bỏ bác sĩ Trương Vĩnh Cần đã thấm thía thế nào là nỗi cô đơn nhưng hỡi ôi đó là nỗi cô đơn đầy tủi nhục giữa một xã hội náo nhiệt quay cuồng ầm ĩ cay độc. Nỗi cô đơn này nó chỉ làm cho con người ta hèn hạ hơn, khiếp nhược hơn và ngày càng chìm sâu xuống vũng bùn tuyệt vọng. Ðối với bác sĩ Cần chỉ có từ khi cơn bão số ba đập vỡ thuyền cuốn trôi ông ra tới hòn đảo. Khi có ngọn hải đăng sống đời vợ chồng bất đắc dĩ với một người đàn bà nửa người nửa vượn tên là Mẫn thì ông bác sĩ mới thấm hiểu thêm trên đời còn có một nỗi cô đơn khác nữa. Ðó là nỗi cô đơn của con người trơ trọi giữa thiên nhiên hùng vĩ hoang sơ. Nỗi cô đơn này làm tê dại tâm hồn con người nhưng nó cũng vực con người, tiếp sức cho con người vươn vai đứng lên thành gã khồng lồ thành ông chủ của rừng núi mây trời sông biển. Nhưng thôi chuyện đó chưa tới nên chưa nói tới làm gì.
Buổi sáng hôm đó đối với cô bé Kim Thoa trượt đại học luật là một buổi sáng nhớ đời không thể nào quên được. Nó như cánh cửa đầu tiên mở ra một thông lộ kỳ lạ cho cuộc đời một cô gái lai đời thứ hai có ông nội là người kinh và bà nội là người Thổ. Nom bên ngoài cô gái Kim Thoa còn rất trẻ trung vì tính cô hay cười đùa lại hay giả nai nhưng thật ra sau ba lần trượt đại học vì học dốt và cũng vì gian lận thuê người thi hộ năm nay cô Kim Thoa cũng đã 23 tuổi rồi. Cô tốt nghiệp lớp 12 năm cô tròn 20 tuổi. Kể ra tuổi đó là quá 2 tuổi so với tuổi qui định nhưng mà con gái ở các phố huyện nửa xuôi nửa ngược thường đi học muộn một hai dến ba năm là chuyện thường. Tương lai của cô Kim Thoa đã được ông bố còm nhom buôn đồ điện đồ nhôm định sẵn cho rồi. Một ít vốn là một chỗ ngồi ở chợ buôn nước mắm cá chích và muối i-ốt. Ba cái năm trượt đại học từ tuổi 20 đến tuổi 23 của cô Kim Thoa thật là ba năm chán nản vô nghĩa vô cùng. Cô không tuyệt vọng vì tâm hồn cô còn vô tư chưa có cái khả năng tuyệt vọng và một lẽ nữa dù sao cô cũng là con gái độc nhất của ông chủ hiệu tinh ranh có máu mặt ở một cái phố huyện cửa khẩu biên giới phía Tây. Cô không hiểu thế nào là tuyệt vọng nhưng cô đã được nhá khá ê chề cái bã mía của sự chán nản vô nghĩa. Cô chẳng còn biết làm gì nữa và cũng chẳng có một cơ hội nào được làm một công việc gì khác hơn ngoài cái việc ngày hai buổi cơm xong nghêu ngao cùng lũ bạn thi trượt ở cùng thị trấn nay đọc một quyển tranh Ðôrêmôn mai lúi húi ngồi cắt ảnh Trương Mạn Lục, Lý Huyền Tú ra ngắm nghía rồi chẳng biết để làm gì nữa hoặc chán quá thì vật ra giường lí nhí nhại theo cái băng cát xét đang quay chầm chầm: Ðời tôi cô đơn không biết yêu ai. Ðời tôi cô đơn không ai đoái thương tôi cùng... Có lẽ vì tất cả những ngày tháng vô nghĩa chán nản đó cho nên, cái buổi sáng phân phát bánh kẹo cho đám trẻ con lau nhau ở trại cùi An Nan dối với cô Kim Thoa là một buổi sáng thật là đặc biệt kỳ lạ. Ðó là một công việc hoạt động xã hội có ý nghĩa lớn lao đầu tiên trong đời cô gái độc nhất của ông chủ hiệu đồ điện dồ nhôm ở cái phố huyện sát miền biên giới cửa khẩu phía Tây mà cô được làm. Ðối với những chàng trai cô gái tuổi đời còn non trẻ không nghề nghiệp đang chới với không biết mình là ai trong xã hội thì một công việc hoạt động từ thiện không tên như phát kẹo bánh cho trẻ con nó quan trọng và có ý nghĩa lớn lao đẹp đẽ khác hẳn những hoạt động từ thiện nhiều khi chỉ bắt nguồn từ nguyên nhân xám hối chuộc tội cho chính mình mà những người già cả giàu có thường làm.
Còn một điều nữa cũng kỳ lạ không kém mà mãi sau này cô Kim Thoa cũng không thể hiểu được là cô không hề cảm thấy ghê tớm kinh sợ khi bước vào địa phận của trại cùi An Nan. Ngồi lọt thỏm giữa bầy trẻ mỗi lúc la hét reo hò ầm ĩ cô Kim Thoa mau tay thoăn thoắt chia bánh chia kẹo cho từng đứa. Cô gái cố gắng chia thật đều mỗi đứa trẻ đều được hai cái bánh bích qui và bốn cái kẹo Thái Lan sặc sỡ. Tất nhiên thỉnh thoảng cô cũng ưu tiên chia thêm một cái kẹo cho những đứa bé tí. Ðôi lúc cô còn kéo tóc một đứa bé gái hoặc búng nhẹ vào mũi một cậu bé trai láu lỉnh man trá hai lần giơ tay xin bánh kẹo. Bọn trẻ inh ỏi chen nhau chìa ra hàng chục hàng trăm bàn tay bé xíu lem luốc dính đầy tro than níu tay níu áo cô Kim Thoa thật chẳng khác gì cảnh vui vẻ đáng yêu ở lớp mầm lớp nụ nào đó trong một trại trê mẫu giáo. Chính sự hòa nhập một cách quá dễ dàng của cô gái vào cái thế giới của bọn trẻ con ơ trại cùi An Nan lúc đó đã khiến cho bác sĩ Chiểu bỗng nẩy ra một ý nghĩ rất táo tợn. Anh bác sĩ lễ mễ ôm đến tiếp thêm cho cô Kim Thoa một đống bánh kẹo đầy tú lụ nữa rồi anh vui vẻ kêu lên:
- Giàng ơi! Xem kìa lũ trẻ An Nan mới yêu quí cô làm sao. Tôi cũng không ngờ đấy. Cô Kim Thoa cũng vui vẻ kêu lên:
- Bọn trẻ con yêu quí em thật hả anh?
Anh bác sĩ ấn cả đống bánh kẹo vào lòng cô gái rồi độp luôn:
- Hay là cô ở lại đây mở lớp dạy chữ cho bọn trẻ con ở trại cùi An Nan đi. Tôi nói thật đấy Có dám không nào?
Cô Kim Thoa sứng người bàng hoàng đến nỗi bánh kẹo ở tay cô rơi xuống đất. Hai mắt cô gái mở to long lanh tỏa ra một thứ ánh sáng trong vắt như ánh mặt trời mặc dù lúc đó bầu trời xám xịt đục ngầu không hề có lấy một tia nắng rẻ quạt mỏng manh rọi chiếu xuống. Nhìn vào đôi mắt cô gái lúc đó bác sĩ Cần bỗng ngớ người ra như nhìn thấy đôi mắt của một thiên sứ và ông bác sĩ bỗng chợt nhớ tới đôi mắt trong vắt thiên sứ của cô gái Thương Ơi mà ông đã từng được nhiều lần nhìn thấy. Và cũng bắt đầu từ lúc này bác sĩ Cần bỗng ngờ ngợ tin rằng hình như tất cả các người đàn bà và nhất là các cô gái trẻ ở trên thế gian này đều có một thiên sứ ẩn náu trong tâm hồn của họ. Còn bác sĩ Chiểu thì không nghĩ như bác sĩ Cần. Khi cô Kim Thoa đánh rơi bánh kẹo xuống đất quay phắt lại mở to đôi mắt nhìn bác sĩ Chiểu thì anh bác sĩ bỗng nhiên rùng mình lóa mắt như vừa bị một tia sáng cực mạnh bất ngờ rọi thẳng vào mặt. Người ta vẫn thường nói đến tình yêu sét đánh thì chính cái lúc bất chợt nhìn vào đôi mắt long lanh trong vắt như mắt thiên sứ của cô gái chính cái giây phút đột ngột hiếm hoi đó tiếng sét của tình yêu đã nổ tung trên đầu bác sĩ Chiểu. Ðần người ra như một kẻ vừa bị đánh cắp mất linh hồn, choáng váng run rẩy bác sĩ Chiểu bột phát một hành động giống hệt như một gã trai người Pupéo là nắm ngay lấy tay cô Kim Thoa rồi nghẹn ngào kêu lên như kẻ mất trí:
- Giàng đã cử cô giáo đến cho trẻ em trại cùi An Nan rồi. Em không thể bỏ lũ trẻ vất vưởng mù chữ mãi trong cái nơi rừng thiêng nước độc này. Hãy ở lại đây. Ngay ngày mai chính tay tôi và cha mẹ lũ trẻ sẽ đi chặt gỗ chặt tre về dựng trường học cho em tha hồ dạy học. Hãy ở lại đây với chúng tôi.
Theo như chương trình tham quan của bác sĩ Chiểu đã vạch ra thì sáng hôm đó sau khi phát bánh kẹo cho bọn trẻ con thì hai vị khách sẽ vào thăm một gia đình người Giẻ Triêng ở ngay trong trại. Nhưng đó chỉ là dự dịnh vì bọn trẻ con trong trại cùi An Nan túa ra đông quá và cô Kim Thoa cũng quá mê mải giao lưu chơi đùa với bọn trẻ cho nên khi chia xong cái khẩu phần hai cái bánh bích qui và bốn cái kẹo Thái Lan sặc sỡ đến tay đứa trẻ thứ ba trăm linh hai cũng là đứa trẻ cuối cùng thì trời cũng đã quá ngọ. Còn một điều quan trọng hơn là sau khi bột phát hành động tỏ tình giống như một chàng trai người Pupéo thì bác sĩ Chiểu cứ như một gã đang lên đồng. Ðầu óc anh lâng lâng. Tim anh đập liên hồi thình thịch. Anh chẳng còn nhớ đến cái mục thứ hai trong chương trình do chính anh vừa vạch ra là dẫn khách vào thăm một gia đình người Giẻ Triêng nữa. Còn cô Kim Thoa thì cũng từ lúc được bác sĩ chiểu bồng bột vồ lấy hai bàn tay mình kêu lên như gã mất trí thì cô gái cũng đâm ra như một kẻ mất hồn. Tâm trạng cô lúc đó thật khó tả. Quay cuồng ư. Bàng hoàng ư. Hồi hộp ư. Hay là run rẩy ngỡ ngàng. Có thể nói không ngoa là tiếng sét ái tình sau khi đã bất ngờ nổ tung trên đầu bác sĩ Chiểu thì nó cũng tức thời bất ngờ nổ tung trên đầu cô Kim Thoa. Chỉ có bác sĩ Trương Vĩnh Cần là không bị tiếng thét ái tình bất ngờ đột ngột nố tung trên đinh đầu vì thế ông bác sĩ không hề choáng váng bàng hoàng hồi hộp run rẩy nghẹt thở. Thêm vào nữa là buổi sáng hôm đó tâm trí ông minh mẫn khỏe mạnh vì vậy ông bác sĩ nhận ra ngay cái tâm trạng khác thường của bác sĩ Chiểu và cô Kim Thoa. Suốt sáng hôm đó hai con người trẻ tuổi này giống hệt như hai kẻ đang lên đồng. Họ nói cười họ trêu chọc nhau họ quấn quít lấy nhau nhí nha nhí nhố như ông đồng bà cốt. Họ quên phắt cái phận sự một kẻ là ông bác sĩ giám đốc trại cùi An Nan, một kẻ là vị khách du lịch vào tham quan và đang làm công tác từ thiện cho những con người đau khổ mắc bệnh phong. Tiếng sét ái tình đã làm cho hai người trẻ tuổi này choáng váng mờ mắt chới với chẳng cần gì sĩ diện cần gì giữ ý giữ tứ. Một cô gái Kinh lai Thổ ở phố huyện trượt đại học đến ba lần tương lai mù mịt sắp phải ngồi bệt đũng quần ở chợ buôn nước mắm cá chích và muối i-ốt bỗng nhiên vớ được một anh giám đốc bác sĩ trẻ tuổi dù chưa phải là người hùng thì cũng sang trọng lạ lẫm cứng cỏi gấp chán vạn lần bọn thanh niên chíp hôi choai choai mặt cộm trứng cá suốt ngày chỉ đánh đầu đít nói ngọng xem truyện tranh Ðôrêmôn và ư ử như con ngỗng đực: "Ðời tôi cô đơn nên không biết yêu ai. Ðời tôi cô đơn nên không ai đoái thương tôi cùng". Còn một người tuy được học hành tử tế có ý chí ngang tàng lỳ lợm nhưng khốn nỗi đã gần chục năm liền bị bỏ quên trong rừng núi mênh mông hoang dại ngày này qua ngày khác tháng này qua tháng khác năm này qua năm khác chỉ chúi đầu chúi óc vào các vết cùi lở lói bẩn thỉu tanh tưởi chẳng biết gì đến vidio cát xét điện ảnh sân khấu báo chí văn minh. Con người đó đã - một lần về quê hỏi cưới vợ nhưng bị các cô gái bỏ chạy như vịt khi biết tin anh là giám đốc một trại cùi ấy chưa kể lấy xong lại phải theo anh lên cái trại cùi làm hộ lý hay là y tá. Con người ế vợ và cũng gần như sắp hóa thành một người rừng ấy bỗng dưng lại vớ được một cô gái da trắng hồng tóc hơi loăn xoăn vú to đùi dài sức sống ngùn ngụt có hai bàn tay lành lặn nõn nà vì không phải lao động nặng thỉnh thoảng lại múa lên theo những điệu bộ giả nai dễ làm xiêu lòng người. Ðúng là họ cần gì sĩ diện ý tứ nữa ấy là chưa muốn nói đến ở giữa cái chốn rừng xanh núi đỏ hoang vắng này còn có ai nữa mà khiến họ phải sĩ diện phải giữ ý tứ. Cha Tạc mất mặt đâu rồi còn bọn trẻ con sau khi được chia bánh kẹo đã tản ra như đàn chim sẻ đứa nào về nhà đứa nấy chui tọt vào những ngôi nhà sàn xiêu vẹo lụp xụp quanh năm đóng cửa im ỉm. Còn bác sĩ Cần thì là cái thớ gì nhỉ. Trong con mắt của bác sĩ Chiểu thì đấy chỉ là một ông già bẩn như ma hôi như cú câm như hến. Còn trong ý nghĩ của cô Kim Thoa thì ông. bác sĩ già chỉ là một ông lão bảo gì cũng gật chơi với ông còn yên tâm gấp mười lần chơi với lũ thanh niên chíp hôi ùng trang lứa bởi vì không những luôn được ra lệnh mà còn chẳng phải dề phòng gì cả. Trưa hôm đó sau khi phát bánh kẹo cho bọn trẻ con thì đã quá ngọ. Ba người lại kéo nhau quay về ngôi nhà nhỏ giống cái trạm gác ở bên kia con suối cạn. Cả ba đều đói cn cào nhưng bữa trưa thật đơn giản chỉ có mì hai tôm dội nước sôi. Bác sĩ Chiêu bảo để dành bụng tối đi ăn cỗ ở lễ bỏ mả. Xem ra anh bác sĩ chẳng còn đầu óc đâu để lo ăn uống. Vừa buông bát đũa chưa kịp uống nước xỉa răng cô Kim Thoa đã lại vẫy hai bàn tay lành lặn nõn nà nhí nha nhí nhéo giả nai nũng nịu đòi bác sĩ Chiểu dẫn đi ngược lên thượng nguồn con suối cạn để tìm con lông cu ly. Tất nhiên là bác sĩ Chiểu cuống quít gật đầu và có lẽ chỉ đợi có vậy nhoáy một cái hai con người trẻ tuổi đã biến mất vứt lại một mlnh ông bác sĩ ngồi đờ mặt trong ngôi nhà trống hoác. Trước mặt ông lúc này chẳng có nước chè chẳng có thuốc lá chỉ còn chỏng gọng ba cái bát chưa kịp rửa dính lèo tèo vài cọng mì tôm cong queo uốn cong lên như mấy cái dấu hỏi giễu cợt. Và cũng cho đến lúc này còn trơ lại một mình chẳng biết làm gì chẳng biết đi đâu ông bác sĩ mới để ý ngắm nghía ngôi nhà. Thật đúng là một cái trạm gác tạm bợ vì đồ đạc trong nhà quá sơ sài chỏng trơ cái chõng và bộ bàn ghế khập khiễng. Tuy vậy nếu nhìn kỹ thì vẫn thấy đây đó chỗ này chỗ kia vẫn còn để lại dấu vết một vài thứ đồ đạc nào đó như cặp chân niễng xiêu xẹo một cái móc tre giắt ở vách hoặc ở góc nhà quăng quật vài cái bát mẻ cạnh đôi đũa tre dính mấy hạt xôi mốc meo chứng tỏ ngôi nhà vẫn có chủ ở và người chủ đó cũng chỉ mới dọn đi nơi khác mà thôi. Nghiêng ngó chán chê bác sĩ Cần bèn leo lên chõng nằm co ro hai tay ôm đầu quay mặt vào vách. Ông chờ một giấc ngủ. Nhưng bỗng nhiên ông cảm giác có một người đàn ông lưng gừ gù đội mũ phớt xụp xuống che kín mặt mặc áo bành tô rách như tổ đỉa lò dò đi từ ngoài vào. Mà hình như người đó còn hắng giọng. Bác sĩ Cần giật mình ngoảnh lại thì chỉ nhìn thấy mấy bụi moóc chó đang vẫy lá ở ngoài cửa ra vào. Có lẽ mình nằm mơ. Bác sĩ Cần nhủ thầm rồi ông lại quay mặt vào vách nhưng rồi ông lại cảm giác như nhìn thấy người gù lưng giấu mặt đó đang lò dò đi vào nhà. Bác sĩ Cần quay phắt lại thì ông lại chẳng nhìn thấy gì cả. Cứ thế vài ba lần y hệt như trò chơi ú tim rồi ông bác sĩ già thiếp đi trong giấc ngủ chập chờn nửa mê nửa tỉnh.
Trong lúc đó thì bác sĩ Chiểu và cô Kim Thoa đang dắt tay nhau lần mò dọc theo con suối cạn ngược sâu vào trong rừng. Trời không mưa nên đi chơi suối trong rừng cũng khá thú vị. Mặc dù lòng suối đã cạn khô thỉnh thoáng lắm mới gặp một ít nước trong vắt còn sót lại trong các hốc đá. Và mỗi lần như thế là cô Kim Thoa lại ngồi xuống vốc nước rửa mặt rồi lại té nước vào bác sĩ Chiểu. Ban nãy cô Kim Thoa nũng nịu giả nai đòi bác sĩ Chiểu dẫn cô đi tìm con lông cu ly là cô nói bừa vậy thôi chứ cô đâu có cần con lông cu ly làm gì. Giờ đây tim cô gái đập tình thịch. Người cô nóng bửng bứt rứt. Và bác sĩ Chiểu cũng giống hệt như cô gái. Càng đi sâu vào rừng tim anh bác sĩ càng đập mạnh. Người anh càng nóng như lửa đốt. Từ khi bị tiếng sét ái tình bất thần nồ tung trên đầu khiến cả hai choáng váng cuống quít rối mù lên họ đã có dịp nào được ở một mình bên nhau đâu. Bác sĩ Chiểu đâu có phải là một gã ngố rừng rụt rè trong những chuyện đụng chạm xác thịt này. Một ông bác sĩ thì làm gì có chuyện ngố rừng trong cái chuyện ân ái cơ chứ. ấy là chưa muốn nói đến sáu năm học ở trường đại học y anh sinh viên y khoa Chiểu cũng đã yêu đương và nghịch ngợm tới ba cô sinh viên học cùng khóa khác lớp. Còn những năm phiêu diêu trong vùng rừng Buôn Nát thì hàng năm hễ cứ đến tháng hai tháng ba bác sĩ Chiểu lại được các cô gái người Raglai người Pupéo người Cơ tu người Giẻ-triêng có khi có cả các cô gái người Churu người Chăm người Ê- đê không biết từ các bản làng xa xôi tận đẩu tận đâu tìm đến trò chuyện hỏi han múa lượn có khi còn thổi kèn lá suốt cả đêm rồi dắt tay đưa bác sĩ Chiểu chui vào bụi làm chuyện ân ái giống hệt con chim con thú. Những cuộc tình mây mưa hoang dã đó vừa đằm thắm thân mật lại vừa xa lạ bí ẩn. Nó nồng nàn ngùn ngụt đấy nhưng lại tàn lụi ngay có khác gì một bóng chớp thoáng qua. Họa chăng đôi khi có một cô gái trước khi biến mất cũng có ghé qua nhà bác sĩ Chiểu, hát cho anh bác sĩ nghe một vài lời hát kỳ dị rồi chầm chậm bỏ đi lưng gù xuống cõng cái gùi mây bên trong có giấu hàng chục bộ dương vật đẽo bằng gỗ mà trong số đó vừa thêm một cái kích cỡ to bằng đúng dương vật của anh. Phải nói là bác sĩ Chiểu tuy chưa có vợ nhưng anh đã quá sành sỏi chuyện vợ chồng. Một phần nhờ mớ kiến thức sinh lý học mà anh lĩnh hội được trong 6 năm học ở trường đại học nhưng chính những cuộc tình bất chợt tình cờ với những cô gái người Thượng ở vùng rừng Buôn Nát bạt ngàn thâm nghiêm này mới thực sự đào luyện anh trở thành một tay sành sỏi. Chính vì vậy khi cô Kim Thoa chủ động dắt tay anh chui vào một ổ dương xỉ kín đáo bên bờ suối thì bác sĩ Chiểu đã ôm ghì lấy cô Thoa và hôn cô ngấu nghiến gần như lút cả đôi môi mềm mại ngọt lừ của cô gái vào trong miệng mình đến nỗi cô gái phải cố sức lắm mới đẩy được cái đầu nóng rừng rực của anh bác sĩ ra rồi nghẹn ngào giả nai kêu lên: "Người ta chết ngạt đây. Bắt đền đấy nào nào... Bác sĩ gì mà hôn tởm thế nào nào... " Nhưng bác sĩ Chiểu lúc đó đâu có là một anh trí thức ít nói lịch sự nghiêm nghị đến hơi bí ẩn nữa. Thay vì một lời xin lỗi bác sĩ Chiều càng ghì chặt cô Kim Thoa hơn rồi vật cô gái ngã ngửa ra và hồng hộc vần cô gái dữ dội ghê gớm như một con hổ đang vần một con mồi khiến cô gái lúc đầu còn thích thú và vờ sợ hãi nhưng một lúc sau thì cô đâm sợ thật cứ co rúm chân tay lại phó mặc cho anh bác sĩ muốn làm gì thì làm. Có một cành cây đâm vào mông đau nhói mà cô Thoa cũng phải cắn răng nằm im chịu đau chứ không dám giãy giụa giả nai kêu lên nữa. Phải nói là những hành vi làm tình của bác sĩ Chiểu không được bình thường. Nó dữ dội như ngọn thác bị tù hãm bỗng phọt ra ào ào phun trào nhưng nó cũng mù lòa và hung hãn như những hành động giao phối của loài cầm thú trong mùa động đực. Buổi chiều hôm đó bác sĩ Chiểu đã ân ái ba lần liền với cô Kim Thoa. Cả ba lần cô gái vừa ngồi dậy loay hoay tìm cái quần bị vứt vào một góc ổ dương xỉ thì bác sĩ Chiểu lại ôm chầm lấy cô gái vật cô ngã ngửa ra và dè lên trên. Ðến lần thứ tư thì cô Kim Thoa chẳng ngồi dậy nữa mà cô cứ nằm co người lại giấu bộ mông nở nang trắng hếu vào một búi dương xỉ mắt nhắm lim dim giả vờ như đang ngủ để cố tránh không kích thích gợi dục bác sĩ Chiểu nữa. Cũng có thể vì vậy bác sĩ Chiểu cũng nằm im cạnh cô gái. Hai mắt anh cũng nhắm lim dim. Nhưng anh không vờ ngủ mà lại đang nghĩ ngợi vẩn vơ. Những sợi tóc loăn xoăn của cô gái chạm khẽ vào má anh buồn buồn. Mùi mồ hôi mùi da thịt hôi hổi của cô gái nồng nàn luẩn quẩn khắp trong cái ổ dương xỉ giờ đây đã gãy nát tả tơi rồi chầm chậm bay lên bao bọc khắp người bác sĩ Chiểu khiến anh bác sĩ bỗng dưng thấy buồn man mác. Nằm cạnh sát bác sĩ Chiểu cô Kim Thoa lim dim mắt vờ ngủ nhưng cô đâu có ngủ. Cô gái cũng đang nghĩ ngợi vẩn vơ. Hai vai mỏi ê ẩm và xương háng đau như dần nhưng cô Kim Thoa lại thấy người rất dễ chịu. Cô nhớ lại cuộc tình gần đây nhất của cô với một gã trai phố huyện mặt đầy mụn trứng cá da xanh như đít nhái suốt ngày ẻo lả ngồi trong cái phòng Karaoke tối mờ mờ ỉ eo "Ðời tôi cô đơn không biết yêu ai... " Một cuộc tình nhảm nhí vớ vẩn ông chẳng ra ông thằng chẳng ra thằng người lớn chẳng ra người lớn mà trẻ con cũng chẳng ra trẻ con suốt ngày chỉ sờ sịt đụng chạm hít ngửi vớ vẩn và hình như là cũng có hai lần hay là ba lần gì đó trong những bữa bia túy lúy nào đó cô Kim Thoa cũng đã để mặc cho gã trai mặt đầy mụn trứng cá đó đẩy ngửa cô ra cái ghế đệm bọc da rồi tốc ngược váy cô lên. Có thể vì say bia hay là vì một lý do nào đó khó hiểu mà sau những lần đó cô gái chỉ thấy kinh tởm buồn mửa...
Bây giờ lại quay về với bác sĩ Trương Vĩnh Cần đang nằm co ro thiếp đi trong giấc ngủ chập chờn nửa mê nửa tỉnh trong căn nhà nhỏ sơ sài như cái vọng gác ở ngay bên bờ con suối cạn. Hình như là trong giấc mơ bác sĩ Cần lại nhìn thấy người lạ mặt đội mũ xùm xụp gù lưng. Nhưng lần này người đó không đi vào nhà mà chỉ đứng ở ngoài sân ngả ngón nghiêng nghiêng nhìn vào. Trong cái ánh sáng mờ ảo vàng đục đang sôi lên ong ong. Thứ ánh sáng chỉ thấy có trong những giấc mơ. Lần này bác sĩ Cần còn nhìn thấy rõ mặt người gù lưng. Ðầy là một người đàn ông không thể đoán nổi tuổi da mặt nhăn nheo tóc xơ xơ xõa xuống tận vai râu ria lởm chởm hai con mắt hình tam giác lúc nào cũng xụp xuống vì lo sợ thất vọng. Diện mạo người đó thật thảm hại đê tiện như một thằng ăn cắp nhát gan một thằng cờ bạc bịp ươn hèn nếu người đó không có đôi hàm vuông vức bảo hiểm cho một tính cách ngang bướng quả quyết thu lại ẩn náu bên trong cái hình hài thảm hại đó. Bác sĩ Cần nhìn rõ mặt mũi người gù lưng và đã ba lần ông bác sĩ già kêu lên vẫy vẫy tay ra hiệu mời mà người lạ mặt cũng chỉ nghiêng ngó đứng ở ngoài sân chứ nhất định không chịu bước vào nhà. Dường như ông ta có chuyện gì đó định nói với bác sĩ Cần nhưng ông ta còn ngại ngùng còn đề phòng. Hoặc là do có một cái gì bí mật ẩn náu ở đâu đấy ngay quanh ngôi nhà này thôi đang đe dọa ông cấm đoán ông ta vậy. Có thể ông bác sĩ già sẽ còn nằm co quắp như thế mãi chập chờn mãi và cũng cứ nhìn mãi thấy người lạ mặt gù lưng và cũng chỉ nhìn thấy thôi chứ không sao mời được ông ta vào nhà nếu như không có những tiếng cồng trầm hùng nặng nề âm âm u u vang lên từ trong rừng sâu. Tiếng cồng giống như ngọn gió mù lòa đang chầm chậm lan tỏa xột xoạt trong cây rừng. Chính tiếng cồng đó đã đánh thức bác sĩ Trương Vĩnh Cần thức dậy.
Ông bác sĩ già mơ mắt ra lúc này bên ngoài trời đất đã tối đen. Một ngọn bấc cháy leo lét trên cái bàn gỗ què chân cạnh cửa ra vào. Trơng nhà có tiếng cười rúc rích như tiếng chuột rúc, có bóng người đen xì méo mó to tướng đang động đậy trên vách. Rồi cái mặt thơm phức mùi nước hoa và mùi lá cây dương xỉ bị vò nát của cô Kim Thoa ở dâu bỗng xà xuống ghé sát mặt bác sĩ Cần. Cô gái nũng nịu:
- Gớm! Ông bác ngủ say thế. Ngáy o o như là thằng cu bờm lên mười.
ở một góc nhà bác sĩ Chiểu đang lục cục xờ xoạng như thằng ăn trộm. Thỉnh thoảng lại nghe đánh xoang một cái. Thấy cô Kim Thoa xóc nách đỡ ông bác sĩ Cần ngồi dậy. Bác sĩ Chiểu ngoái lại vui vẻ:
- Mời ông bác đi dự lễ bỏ mả với đồng bào trại cùi An Nan.
Bác sĩ Cần vâng dạ lập cập đứng lên. Bụng ông réo ông ọc như có ai đang xúc miệng ở trong. Bác sĩ Chiểu phá lên cười.
- Ông bác chịu khó nhịn đói. Tý nữa ra nhà mồ thì tha hồ ăn hút. Thịt chất như núi. Rượu rót tràn như suối.
Rồi anh bác sĩ bỗng đứng thẳng người lên cao hứng ông ổng đọc to lời cúng bằng tiếng Bana Konkơđch: Haok atâu pá dây pơm đơtrơng anâu nai tuk atâu ne păth hin hơn tuk atâu xâng biơi di. Này chúng tôi bỏ ma đây. Làm mọi thứ cho ma đây. Xin ma đừng ghét bô đừng làm hại chúng tôi. Ðọc xong anh bác sĩ lại hú lên. Xem chừng bác sĩ Chiểu có vẻ sảng khoái khác thường.
- o O o -
Trại cùi An Nan ở thung lũng An Nan bạt ngàn cỏ moóc chó lá sắc như dao gai nhọn như kim là một xứ sở quanh năm ngày tháng bao trùm một làn không khí thê lương bí ẩn. Hơn hai ngàn người bệnh cùi cùng với thân nhân cha mẹ anh em vợ con của họ thuộc gần mười sắc tộc có tiếng nói khác nhau kéo về thung lũng này lập bản làng quần tụ chung quanh cái nhà ba gian vừa là hội trường cũng vừa là phòng khám bệnh và cũng vừa là phòng ngủ của bác sĩ Chiểu vừa là giám đốc và cũng là viên chức duy nhất của trại. Mặc dù đều là bệnh nhân do trại quản lý nghĩa là được khám bệnh chạy chữa thuốc men. nhưng do phong tục tập quán tiếng nói khác nhau nên các người bệnh không ở lẫn lộn chung chạ mà họp thành từng bản cất nhà ở riêng rẽ cách biệt nhau và cũng chẳng mấy khi họ qua lại giao lưu. Có lẽ chỉ có bầy trẻ con hơn ba trăm đứa là thường xuyên phá rào chơi đùa với nhau mặc dù chúng cũng họp thành từng tốp theo sắc tộc riêng của chúng nó. Nếu bây giờ có một gã du lịch ba lô tò mòi nào đó tình cờ lạc rừng vào tới trại cùi An Nan ắt hẳn gã sẽ vô cùng ngơ ngáo kinh ngạc. Gã có thể vứt oạch ba lô xuống ngồi bệt lên thảm cỏ chờ đợi suốt một ngày dưới ánh nắng như thiêu đốt mà chẳng hề nhìn thấy một bóng người xuất hiện. Khát cháy họng người mệt lả phổi khô rang gã muốn uống một hớp nước mà chẳng thể tìm được ở đâu. Con suối sau lưng gã đã cạn khô chỉ còn thấy trồi lên những tảng đá xám xịt nóng rẫy và cứ bóng loáng lên mỗi khi ánh nặng rọi qua. Càng về chiều trời càng nóng không khí ngột ngạt oi bức như trong lò hầm đốt than. Thung lũng An Nan chỉ thừa thãi cỏ moóc chó gớm ghiếc chứ rất thiếu những cơn gió mát mẻ vì quang cảnh nơi đây đã bị cây rừng vách đá ba bề bốn bên bao phủ. ấy là về mùa nắng. Còn vào mùa mưa mà mò vào đây thì khách bộ hành chỉ nhìn thấy hơi rừng bốc lên ngùn ngụt dưới một bầu trời thấp lè tè cuồn cuộn mây màu ốc biêu từ sáng tinh mơ tới lúc chiều tà không lúc nào ngớt rả rích rắc xuống màn mưa vô hồn lạnh lẽo khiến cho cảnh vật càng thêm u sầu cô đơn ảm đạm.
Khách bộ hành du lịch ba lô rét run cầm cập môi thâm xì quần áo ẩm ướt đôi giầy ba ta giầy bêtit giầy đi rừng thể thao Adidas bị biến dạng méo mó vì dính cồm cộp hàng tảng bùn nặng như đá và bẩn đến nỗi không dám tụt ra khỏi chân nữa. Kiệt sức run lên vì lạnh khách bộ hành liều mạng mò từng bước đến gần ngôi nhà lụp xụp xiêu vẹo lấp ló trốn trong bụi mây um tùm ướt xũng nước. Lòng khách bộ hành khấp khới nghĩ tới một ca nước nóng một bếp lửa bập bùng ấm cúng nhưng than ôi càng bước lại gần ngôi nhà thì cái sự khấp khới đó càng mau tan biến đi nhường chỗ cho sự nghi ngờ e ngại kinh ngạc bởi vì cái vẻ im lặng rất khác thường toát ra từ ngôi nhà đó. Chẳng có tiếng reo lép bép của bếp lửa. Cũng chẳng có tiếng chó sửa tiếng mèo kêu tiếng ho lụ khụ hoặc tiếng động lục cụ đồ đạc dao thớt va chạm. Nếu khách bộ hành du lịch ba lô cứ liều dấn thêm vài bước nữa thì họ sẽ ngưi ngay thấy một thứ mùi tanh tươi hôi hám rất kỳ dị. Một thứ mùi ghê tởm mà chắc chắn đời họ chưa bao giờ ngửi. Ðó là mùi của những xó nhà tối tăm mốc meo trộn với mùi lưu cữu của những cái thân người lâu ngày không tắm trộn lẫn mùi của những vết cùi lở loét sưng tấy đỏ và rỏ ra thứ nước đục như nước gạo hôi và tanh đến nỗi có thể nôn oẹ phát mửa. Với định kiến ngu xuẩn độc ác từ ngàn đời để lại người ta vẫn coi người cùi là những con người nguy hiểm ghê tởm và phải tống khứ càng nhanh càng tốt càng thẳng tay càng tốt ra khỏi gia đình chòm xóm và cộng đồng xã hội. Họ còn bị đối xử khinh bỉ tệ hại hơn cả những người điên. Than ôi đã bao nhiêu đời nay người cùi bị hắt hủi ruồng bỏ cuộc đời của họ khốn nạn tủi nhục tuyệt vọng hơn cả kiếp con vật bẩn thỉu. Hình hài của họ dúm dó. Quần áo họ tả tơi. Mặt mũi họ xần xùi tấy đỏ. Chân tay họ cong queo quấn rẻ rách xù xụ bẩn thỉu hôi hám lúc nào cũng rồi rỉ ứa ra nước mủ vàng. Họ lê la lang thang vạ vật ngoài bến tàu bến xe kêu la van xin. Ban ngày ngồi bốc cơm nguội ăn cạnh đống rác ruồi nhặng bay vù vù. Ban đêm rúc vào những xó xỉnh cống rãnh đắp lên người bao bố tải cố nhắm mắt qua đêm dưới trời sương lạnh vô tình. Nếu có kẻ nào động tâm thì cũng chỉ đứng từ xa quăng vội cho đồng tiền rồi cũng ù té bỏ chạy như bị ma đuổi. Họ đã cố che mặt quấn chân quấn tay trà trộn lẫn vào đám người điên đám người ăn mày ăn xin nhưng mỗi khi bị phát hiện ra thì chỉ còn cách ôm đầu tập tễnh bỏ chạy vì bị chính ngay cái lũ ăn mày ăn xin và bọn người mất trí đó ghê tơm đánh đuổi. Ðời sống đô thị văn minh cho đến các tục lệ cô hủ ở chốn thôn dã tĩnh mịch và ngay cả cuộc sống thật thà chất phác ngây thơ nơi xoóc buôn làng bán ở chốn rừng xanh cũng nhất loạt chối bỏ tẩy chay li dị người cùi đẩy họ vào bước đường cùng chỉ còn cách cuối cùng là bồng bế dắt díu nhau chạy trốn vào các trại cùi ở những eo biên khuất neo vắng vẻ hoặc ở sâu trong các khu rừng rậm nguyên thủy hoang dã. Có thể nói tất cả những người cùi ở trại An Nan đều đã nếm đủ mọi cảnh ngộ cay đắng túi nhục khốn khổ khốn nạn khi bị xua đuổi hắt húi như vậy. Vì vậy cái thung lũng An Nan bạt ngàn cỏ moóc chó lá sắc như dao gai nhọn như kim này là hòn đảo cuối cùng là mảnh đất hứa cuối cùng còn lại trên đời này để họ bấu víu vật lộn níu giữ lấy cuộc sống trước khi tan thành từng bầy đàn lang thang mấy hút vĩnh viễn vào trong rừng thâm.
Hồi mới theo đội y tế đặc nhiệm về trại cùi An Nan bác sĩ Chiểu còn có hai người đồng nghiệp cùng chung lưng chia xẻ gánh vác công việc. Ðó là một anh y tá tên là Bảo quê ở miền Trung vốn là một người bệnh cùi đã tình nguyện ở lại trại làm việc sau khi khỏi bệnh. Và người thứ hai là ông y sĩ giám đốc của trại tên là Nhiêu quê ở ngay thị xã Buôn Nát. Hình như ông Nhiêu là người tộc Giárai Mthur. Ðó là một người đàn ông mặt mũi đen xì tóc dài xõa vai mới ngoài năm mươi nhưng trông như ông lão bảy mươi rất tốt bụng cả ngày lầm lì chẳng nói một câu. Bác sĩ Chiểu về trại cùi An Nan được hơn một năm thì y sĩ Nhiêu chết vì bị rắn hổ mang bành đớp vào gáy. Một năm sau anh y tá Bảo xin nghỉ phép về quê lấy vợ rồi cũng lặn luôn không quay lên trại nữa. Tất nhiên là anh Bảo cũng viết cho bác sĩ Chiểu một lá thư từ biệt lời lẽ rất cảm động. Cũng may năm đó có hai thanh niên người tộc Rơmăm sau khi khỏi bệnh thấy bác sĩ Chiểu một mình xoay xở vất vả quá nên bảo nhau ở lại giúp anh. Thoạt đầu họ cũng chỉ định ở lại một thời gian ngắn thôi nhưng sau khi được bác sĩ Chiểu dạy cho thành y tá biết băng bó biết tiêm thuốc thế là họ ở lại luôn không về bản nữa. Sau khi đoàn cán bộ đặc nhiệm y tế tan rã hầu hết các trung tâm điều trị bệnh phong ở vùng Buôn Nát cũng tan rã theo vì các y sĩ bác sĩ y tá ở đó đều bỏ trốn về đồng bằng và không thể tìm được ngưồn cung cấp thuốc men cũng như kinh phí tiền bạc. Ðấy cũng là thời gian bắt đầu khủng hoảng kinh tế khắp nước. Ðể cứu lấy trại cùi An Nan bác sĩ Chiểu đã phải xả thân giống hệt một tín đồ tử vì đạo. Anh lùng xục khắp giải rừng già Buôn Nát thu gom những đội tàn binh người bệnh cùi vỡ trại đang chạy dạt trong rừng đem họ về An Nan chia đất giúp họ dựng thành những bản nhỏ theo từng sắc tộc. Dần dần tạo thành một quần thể người cùi đa sắc tộc sống xúm sít nương tựa vào nhau trong khu thung lũng An Nan bạt ngàn cỏ moóc chó. Và mặc dù chỉ còn trơ lại một mình là bác sĩ với hai anh chàng y tá chui gà què người Rơmăm nói tiếng Kinh mà nghe ríu rít líu lô cong queo như tiếng Rơmăm, bác sĩ Chiểu vẫn tổ chức phòng khám bệnh và duy trì đều đặn một tháng hai lần tự mình đi khắp mọi nhà thăm bệnh cho người bệnh. Tháng nào cũng vậy cứ vào ngày mồng hai đầu tháng là bác sĩ Chiểu lại đeo túi thô cấm chống gậy đi đường tắt xuyên rừng ra thị xã Buôn Nát xông đến phòng y tế thị xã và văn phòng đại diện cơ quan dân tộc để đòi tiền lương của mình và kinh phí cũng như thuốc men cho trại cùi An Nan. Cũng phải công bằng mà nói phòng y tế thị xã và văn phòng đại diện cơ quan dân tộc ở Buôn Nát đã xoay xở cật lực giúp bác sĩ Chiểu nhưng kết quả rất khiêm tốn bởi vì ngay cả phòng y tế và văn phòng đại diện cơ quan dân tộc cũng bị cắt kinh phí hoạt động cán bộ nhân viên hai cơ quan đó cũng bị thả nổi không có lương. Hay nói chính xác là cơ quan xin khất nợ vì chưa có tiền phát lương cho họ. Cũng chính trong một chuyến đi "đòi nợ" này ở Buôn Nát mà bác sĩ Chiểu đã gặp cha Tạc trong một lần cha Tạc đang dẫn mấy bà xơ nhân danh giáo hội chạy khắp thị xã Buôn Nát hô hào các con chiên giúp đỡ cho qũy bảo trợ đồng bào cùi Tây Nguyên do chính cha sáng lập nên. Các đồng nghiệp của bác sĩ Chiểu ở Buôn Nát vẫn gọi đùa anh là hiệp sĩ Ðông ki sốt. Mỗi khi thấy anh đeo cái túi thố câm chống gậy đi vào thị xã là họ lại ngả mũ vui vẻ chào to: "Xin chào Ðông ki sốt lại ra lĩnh lương có phâi không". Lâu ngày mặc nhiên bác sĩ Chiểu có cái tên là Chiêu Ðông ki sốt trong sự vui đùa vừa mến mộ lại vừa hơi thương hại của các bạn đồng nghiệp ở ngoài thị xã. Nhưng đồng bào cùi ở thung lũng An Nan thì lại coi bác sĩ Chiểu như một ông Thánh sống. Có thể nói uy quyền của bác sĩ Chiểu ở thung lũng An Nan chẳng thua kém gì uy quyền của một ông cha cố ở một vùng giáo dân do ông cai quản. Nếu như ông linh mục là sứ giả của đức chúa trời coi sóc phần hồn của các con chiên nơi nước chúa thì bác sĩ Chiêu lại là một đại diện duy nhất cho cái xã hội loài người còn lành lặn đã không hắt hủi kinh tởm ruồng bỏ họ mà còn xả thân không nề hà gì hàng ngày lau chùi tẩy rửa băng bó những vết húi lở loét tanh khắm trên thân thể họ rồi an ủi họ cho họ uống những viên thuốc xanh xanh đỏ đỏ làm dịu đi những cơn đau tấy nhức nhối trên thân thể họ mỗi mùa trăng sáng vằng vặc trên trời. Lòng sùng mộ bác sĩ Chiểu không chỉ dậy lên ở cái xã hội mấy ngàn người cùi ở vùng rừng núi Buôn Nát mà còn lan tỏa tới những bản làng các bộ tộc người Brâu người Bru người Chứt người Cơho người Cờlao người Coống người Giara chor người Bano Roth, Bana Tơ lô và hàng chục các bộ tộc người Thượng khác sống rải rác trong khắp vùng rừng núi Tây Nguyên đại ngàn quanh vùng Buôn Nát. Có thể nói không ngoa là nếu bác sĩ Chiểu có tham vọng làm vua thì anh chỉ cần gắng lên dăm năm nữa là sẽ được một bộ tộc nào đó suy tôn làm vua na ná như trường hợp một anh thầy giáo Tây thuộc địa mũi lõ cách đây hơn trăm năm đã mò lên xứ Thượng rồi trở thành vua Lửa của một bộ tộc Xơ đăng hay bộ tộc Bđu nào đó. Không hiểu vì sao bác sĩ Chiểu luôn đặc biệt được các lão ông già làng thương mến chiều chuộng. Cũng có thể vì các già làng là những người từng trải việc đời hơn cả nên trong sự sùng kính một ông bác sĩ người Kinh dám sống hết mình cho các bộ tộc người Thượng ở rừng sâu các bô lão già làng còn thông cảm chia sẻ thân phận một gã trai khỏe mạnh đẹp đẽ hơ hớ mà lại phải sống độc thân cô quạnh không gia đình vợ con giữa rừng xanh núi đỏ. Chả thế mà có người nói rằng việc hàng năm vào mùa xuân mùa của muôn loài thú rừng động đực mùa của cây cỏ nảy nở sinh sản các già làng vẫn ra lệnh cho các cô gái đêm đêm xuyên rừng tới trại cùi An Nan dắt tay bác sĩ Chiểu đi chơi rồi chui vào các ổ lá cây dương xỉ để chăm nom đời sống tình dục cho bác sĩ Chiểu. Tất nhiên đó chỉ là lời đồn đại vu vơ nhưng cũng có một lần một cô gái Bana Konkơ- đến sau một đêm mây mưa thỏa sức với bác sĩ Chiểu trong cái ổ dương xỉ ngay sau ngôi nhà khám bệnh giống cái vọng gác đã ôm chầm lấy bác sĩ Chiểu rên rỉ kêu lên: Giàng ơi! tao thích ngủ với mày lắm nhưng tối ngày mai già làng lại cho con Hơ Nhú tới dắt mày vào rừng chơi trăng rồi. Giàng ơi là giàng ơi! Tất nhiên đây cũng là chỉ câu chuyện được kể từ mồm một người khác chứ không phải từ mồm bác sĩ Chiểu nên cũng chẳng hiểu hư thực như thế nào. Cả ngàn con bệnh cùi và thân nhân cha mẹ vợ chồng con cái họ ở trại cùi An Nam đều yêu quí bác sĩ Chiểu và đều vui lòng cho phép anh tham dự vào đời sống tinh thần sâu kín bí ẩn riêng biệt của bộ tộc họ như là tham dự tục gọi hồn tục ăn cơm mới tục cúng giàng tục gã trống đồng tục cúng thần lửa tục cúng máng nước luật tục nuôi dạy con và các lễ hội như lễ hội đâm trâu lễ hội cả răng căng tai lễ hội ok om bok lễ hội Mbăng-katê v. v... và rất nhiều tập tục lễ hội khác. Và cái lễ bỏ mả mà bác sĩ Chiểu mời ông bác sĩ Cần và cô Kim Thoa đi dự chính là một cái lễ bỏ mả của một bản nhỏ 8 gia đình tộc người Giarai Mthur bị bệnh cùi hiện đang sinh sống ở thung lũng An Nan.
- o O o -
Lại nói về bác sĩ Chiểu sau, khi đứng thăng người lên cao hứng đọc ông ổng lời cúng bằng tiếng Ba Na Konkơđch rồi lại hú lên như một gã người Thượng. Bác sĩ Chiểu vui vẻ nói với ông bác sĩ già đang nhăn nhó ôm cái bụng sôi òng ọc:
- Ðám ma ở dưới xuôi ta thì thổi kèn tí te tò te khóc lóc thảm thiết đau đớn lắm. Nhưng đám ma ở trên này thì lại vui như hội. Tha hồ nhảy múa ăn uống vui chơi thỏa sức.
Cô Kim Thoa hỏi có vẻ như hờn mát:
- Tý nữa đến lễ bỏ mả cúng em có phải làm những thu tục gì hả anh.
Bác sĩ Chiêu âu yếm vuốt tóc cô gái:
- Thoải mái tự do. Có thể đeo mặt nạ nhẩy múa hò hét cho đến khi mệt lử. Có thể uống rượu say bí tỉ rồi lăn ra cạnh đống lửa ngủ cho đến sáng. Có thể lần ra sau những mô đất búi cỏ nào đó tất nhiên là cũng phâi hơi khuất một tí tha hô ôm ấp hôn hít hoặc làm tình với người mình thích. Tóm lại em muốn làm gì thì làm.
Cô Kim Thoa cười rúc rích bấu vào vai bác sĩ Cần. Cô giả nai vờ hỏi như vậy chứ thật ra mới cách đây vài tiếng ở trong cái ổ dương xỉ bác sĩ Chiêu đã kẻ cho cô nghe rất tỉ mỉ về cái lễ bỏ mả đêm nay mà cô sắp đến dự là lễ bỏ mả cho một ông người Gia rai Mthur gốc Kinh tên là Phan Văn Cồn lấy một cô gái rất trẻ kém ông tới 40 tuổi tên là Hờ Nú là con gái một trong 8 gia đình người bệnh cùi thuộc tộc người Giarai Mthur lập bản ở trong cái thung lũng An Nan này. Không biết đùa hay thật mà bác sĩ Chiểu lại vỗ vào vai bác sĩ Cần rồi nói:
- Ông bác chịu khó nhịn đói lúc nữa tha hồ ăn nhậu. Nhiều món ăn lạ miệng lắm. Sáng mai nếu ông bác còn chưa xỉn thì tôi sẽ báo bà góa Hờ Nú dẫn ông bác vào rừng chơi. Thoâi mái mà. Bà góa Hờ Nú đã làm lễ tắm lễ chải đầu nên được giải phóng rồi không còn phải ràng buộc gì nữa với ông Phạm Văn Cồn nữa. Tục lệ của người Giarai Mthur như thế mà.
Nghe anh bác sĩ Chiểu ân cần nói như vậy cô Kim Thoa cười như nắc nẻ. Còn bác sĩ Cần thì tất nhiên lại chỉ biết gật đầu im lặng bèn lẽn. Khi bác sĩ Chiểu dẫn hai vị khách quí ra khỏi ngôi nhà nhỏ thì trăng cũng đang lên. Mặt trăng trong vành vạnh chênh chếch ở cửa rừng. ánh trăng nhờn nhợt ướt loang loáng trên những bụi moóc chó um tùm đen xì. Thỉnh thoảng lại nghe có tiếng cồng rung lên nặng nề lần trong tiếng gió ngùn ào ào như lũ đang đổ về. Bác sĩ Chiểu đi trước một tay xách cái bao bố tải lồng phồng không biết nhét những thứ gì bên trong mà cứ đi vài bước lại thấy cái bao vặn vẹo kêu lạch xạch như tiếng va chạm của nồi niêu bát đĩa. Một tay kia anh bác sĩ dắt tay cô Kim Thoa líu ríu đi bên cạnh vừa đi vừa nhẩy vừa giả nai kêu nũng nịu: "úi gời ơi có con gì nó nấp trong bụi cây kia hả anh. Em sợ lắm". Bác sĩ Cần tập tễnh đi sau. Cứ ba bước thì vấp một cái. Bụng ông bác sĩ già liên tục réo lên ông ọc đòi ăn. Ông đói lắm. Ðói đến hoa cả mắt bủn rủn chân tay. Ðêm qua sĩ diện nên nhịn đói đi ngủ. Sáng nay cũng nhịn. Buổi trưa được gói mì hai tôm rồi lại ôm bụng lên giường đi ngủ nhịn đến bây giờ. Bác sĩ Chiểu vừa bảo cố nhịn để dành bụng tí nữa ra nhà mồ tha hồ ăn uống thỏa sức. Bác sĩ Chiểu bảo vậy thì bác sĩ Cần cũng biết vậy. Ðời ông đã đi ăn biết bao nhiêu bữa cỗ nhưng chưa bao giờ ông được mời đi ăn cỗ với ma ở nghĩa địa. Kể ra thì bác sĩ Cần cũng đã có nghe loáng thoáng về những cái lễ bỏ mả của đồng bà o Thượng ở trên này rồi. Nhưng nghe loáng thoáng thôi chứ thực sự ông đã biết nó nếp tẻ như thế nào. Ðường rừng vòng vèo lổn nhổn đất đá chẳng chịt dây nhợ cứ như rúc vào thiên la địa võng ấy vậy mà bác sĩ Chiểu cứ đi thoăn thoắt. Nhiều lúc anh bác sĩ còn lôi cô Kim Thoa chạy tế lên như ngựa hoang khiến ông bác sĩ già hoảng hốt cũng phải vắt chân lên cô đuổi theo kịch liệt chứ không thì đã bị quăng lại lạc giữa rừng rồi. Loanh quanh một lúc thì ba người xồ xuống một con suối cạn lổn nhổn toàn đá đầu sư. ánh trăng vằng vặc trong lòng suối trống trải. Lúc này đã nghe tiếng cồng rung lên nặng nề ở ngay đâu đó rất gần. Lại nghe có tiếng chiêng u u lẫn tiếng người cười nói léo nhéo tiếng hú và hình như có cá tiếng lửa nồ lép bép. Bác sĩ Chiểu móc ra mấy miếng da lẽo nhẽo có buộc dây rồi bảo: "Mời hai vị đeo vào". Cô Thoa lại cười rúc rích nũng nịu hỏi:
"Cái gì đấy hâ anh".
Bác sĩ Chiểu cười.
"Mặt nạ đấy". Hơi nặng mùi một tý nhưng chịu khó đeo vào. Phong tục của người ta như thế".
Bác sĩ Cần đeo cái mặt nạ da lên mặt. Quả là cái mặt nạ nặng mùi thật. Nó hơi thối lại vừa hơi khắm. Ðúng là thứ mùi da thuộc không kỹ. Ba người đeo ba cái mặt nạ rồi trèo lên bờ suối. Ðúng lúc này có hai người cầm đuốc xồng xộc xông ra từ một bụi moóc chó cao lút đầu. Một người cởi trần đóng khố. Người kia chẳng phải ai khác mà lại chính là cha Tạc. Ðêm nay cha Tạc mặc quần áo cố đạo đen xì, vạt áo dài tha thướt. Tay cha dơ cao ngọn đuốc cháy rần rật. Cha kêu lên:
- Ðây rồi. Ðón được họ đây rồi.
Bác sĩ Cần lễ phép cúi đầu lí nhí chào ông cha đạo trong khi đó thì cô Kim Thoa cứ nhầy cẫng lên ríu rít như trẻ được quà:
- Chào cha. Cả ngày hôm nay cha đi đâu mà chúng con tìm mãi.
Bác sĩ Chiểu cười cười quay sang nói tiếng dân tộc líu lô với người vấn khố cầm đuốc đứng sau cha Tạc. Hai ngọn đuốc cháy rất to trong gió tung tàn lửa bay tán loạn. Mặt cha Tạc lúc này cũng bừng bừng như ngọn lửa. Nom cha trẻ trung hăm hở chứ chẳng còn vẻ gì đạo mạo trang nghiêm và bí ẩn nữa. Cha chào bác sĩ Cần rồi nắm lấy tay cô Kim Thoa tự nhiên như nắm lấy tay một con chiên ngoan đạo. Cha nói: Mời các vị tới dự lễ kẻo bà góa Hờ Nú đang mong các vị mỏi mắt rồi. Người ta ăn xôi uống rượu nhảy múa suốt hai ngày nay rồi. Nói xong cha Tạc giơ cao ngọn đuốc phăm phăm đi đầu tiên. Cô Kim Thoa bám sát ngay sau lưng cha rồi đến bác sĩ Chiểu và tiếp sau là bác sĩ Cần vừa đi vừa chạy tập tễnh. Còn người dân tộc cởi trần thì đi sau cùng tay cũng giơ cao ngọn đuốc. Ðoàn người nối nhau đi vòng vèo như đang chơi trò rồng rắn lên mây. Ðã nhìn thấy ánh lửa thấp thoáng sau những tàn lá cây ở ngay trước mặt. Cô Kim Thoa mấy lần ngoái lại líu ríu nói điều gì đó với bác sĩ Chiểu và bác sĩ Cần nhưng không nghe rõ cô nói gì vì giờ đây cây cỏ rừng đêm đang như bị nhấn chìm trong những hồi cồng chiêng trầm lắng nặng nề âm âm u u nghe choáng óc ù đặc tai. Lễ bỏ mả của 8 gia đình tộc người Giarai Mthur tổ chức trên một bãi đất rừng bằng phẳng. Một ngôi nhà mả mái dốc dựng đứng được cất lên chính giữa bãi đất rộng. Chung quanh có hàng rào gỗ ngay ngắn và có trồng mấy cây nêu cao ngất ngưởng kết trên đỉnh cột những hình thù lạ mắt màu sắc sặc sỡ mà vì đêm tối vì ánh lửa nhoang nhoáng vì ánh trăng đục lờ đờ như khói nên bác sĩ Cần và cô Kim Thoa chỉ thấy nó sáng loang loáng chứ chẳng nhận được màu sắc gì. Và bác sĩ Cần cũng như cô Kim Thoa cũng đâu có biết được ngôi nhà mồ này đều được dựng bằng gỗ cây Cơ Nia gỗ cây Gòn to là những loại gỗ rất khó tìm trong rừng đại ngàn Buôn Nát. Khi cha Tạc dẫn đoàn người rồng rắn chui qua bụi cây chó đẻ hôi xì, xộc ra bãi đất thì cái người dân tộc cới trần đóng khố cầm đuốc đi sau cũng bỗng hú lên một tiếng rồi cắm đầu chạy tọt ngay vào nhập bọn với một tốp người Gia rai Mthur mặc váy thổ cẩm cởi trần phơi vú thỗn thệ hoặc đóng khố đang mê mải nối đuôi nhau kết thành vòng tròn nhẩy múa quanh một đống lửa to tướng cháy phửng phửng đang tung lên muôn vàn tàn hoa lửa ngời ngời trên bãi đất rộng tràn ngập ánh trăng ánh lửa và như đang rung lên vì những hồi cồng hồi chiêng dữ dội. Cái ánh lửa đó ánh trăng đó rồi thì ngôi nhà mồ những cây nêu ngất ngưởng ngả nghiêng trong tiếng lửa réo phừng phừng và tiếng cồng chiêng inh tai nhức óc với những bóng người nhấp nhô la hú quây tròn nhẩy múa đã tạo nên một quang cảnh kỳ dị vừa lạ mắt lại vừa huyền bí ma quái khiến bác sĩ Cần và cô Kim Thoa vừa nhìn thấy đã vội chùn ngay lại. Không có ai chạy ra đón. Cũng không có ai ngoái lại nhìn. Cũng không có ai vẫy hoặc hú gọi. Bác sĩ Chiểu dúi cái bao tải vào tay cha Tạc rồi ghé tai cha Tạc nói điều gì đó thế là cha Tạc bèn khoác ngay vai ông bác sĩ già rồi cha gào lên:
"Mời ông bác sĩ đi theo tôi uống rượu ăn thịt!".
Nói rồi cha Tạc xềnh xệch lôi bác sĩ Cần đi thảng về phía ngôi nhà mồ ở chính giữa bãi đất là nơi có hơn chục cái bóng người đang ngồi nằm ngả nghiêng say sưa. Ông bác sĩ già cứ phó mặc số phận mình cho ông cha cố trẻ tuổi. Chân ông đạp bừa trên đất rừng nóng hầm hập thmh thoáng lại dẫm phải một cái gốc cây cụt đau nhói. Trong lúc đó thì bác sĩ Chiểu cầm cả hai tay cô Kim Thoa lôi thốc cô chạy tọt ngay vào nhập bọn với tốp người đang quay cuồng nhảy múa quanh đống lửa. Bác sĩ Chiểu hét lên: Nhẩy múa nhé. tiếng cồng chiêng gầm lên như tiếng sấm đổ khiến cô Thoa chẳng nghe thấy anh bác sĩ nói gì cả. Nhưng nhìn mồm anh mấp máy cô Kim Thoa lại hiểu ngay anh nói gì thế là cô cũng hét lên: Nhưng mà em không biết nhẩy múa. Mồm bác sĩ Chiểu lại mấp máy: "Ai cũng biết nhảy múa. Hãy ôm lấy anh dậm chân đập tay như tất cả mọi người". Cô Kim Thoa rú lên cười vì hai bàn tay anh bác sĩ đang lập bập bóp hai vú cô mà cô cũng rú lên cười vì tự dưng cô muốn rú lên cười cứ y như là con ngựa cái đang lắc đầu đập vó giẫy giụa đôi mông đòi động đực. Mùi khói mùi lửa mùi đất mùi lá rừng bị vò nát và mùi mồ hôi tháo ra ở cô ở nách ở bụng ở rốn ở háng ở bẹn của những người đang quay cuồng quanh đống lửa đang hú lên gào lên si cuồng khiến cô Kim Thoa sặc sụa ngột thở ngay lập tức khi cô vừa dấn mình thả mình cuốn theo cái nhịp múa đầu tiên rậm rịch. Tiếng cồng như búa tạ nện xuống đỉnh đầu cô gái. Tiếng chiêng như sợi dây chão xiết chặt cổ họng cô kéo căng chân tay cô. Lửa nóng hầm hập táp vào mặt vào cổ vào vú vào đùi và xát mạnh lên đôi mông to tướng căng mẩy của cô gái. Ngọn lửa như có ma lực cuốn thốc cô gái xô đẩy cô quyến rũ cô dền dứ cô quay cuồng hòa nhập cùng với đoàn người đang xuất thần hồn xiêu phách lạc trình diễn điệu múa nguyên thủy của núi rừng không thể cắt nghĩa nôi. Mắt cô gái hoa lên bơi những nào vú nào mông nào gáy và những làn tóc xõa xược. Người cô muốn vỡ tung ra bởi những bàn chân dữ tợn đập mạnh xuống đất làm phụt lên những trận mưa tàn lửa bay toán loạn. Tai cô ong ong như có ngàn con ong đang bay vào trong giẫy giụa quay cuồng. Cô chẳng còn nhìn rõ mặt ai chẳng còn nghe thấy gì chẳng còn ngửi thấy mùi gì. Cô có cảm giác là hồn cô đang bay vọt lên thoát khỏi xác cô xòe đôi cánh trắng lốp quay cuồng trên ngọn lửa. Cứ tuần tự năm lần dẫm chân năm lần đập tay năm lần lắc mông là lại có một bàn tay đàn ông thô cứng nào đó bất chợt phát nhẹ vào chỗ kín cô gái khiến cô chỉ muốn nhẩy thách lên rú lên cười sằng sặc rồi lao luôn người vào đống lửa đang cháy rần rật... cứ như vậy chẳng còn biết đến thời gian chỉ còn như mê như điên như say như tĩnh quay cuồng hỗn độn cho đến khi có một ai đó bế thốc cô gái lên - dốc đầu xuống mặc hai chân cô chổng ngược lên trời đạp loạn xạ. Loáng một cái cô gái thấy mình bị dằn xuống sau một mô đất ướt nhoét. Một thân hình đàn ông trần truồng nhễ nhại mồ hôi nóng hầm hập đổ sập lên người cô. Mắt gã lóe sáng như mắt chó sói bị đèn pha rọi vào. Miệng gã bập vào miệng cô gái. Gã dằn mạnh khiến cô đau nhói rồi cả người cô bỗng mềm oặt ra như lá khoai héo. Trong cơn đau đê mê cô gái nghe loáng thoáng tiếng gã đàn ông thì thào: Nằm im. Anh Chiêu đây mà... Trong khi cô Kim Thoa và bác sĩ Chiêu đang quay cuồng trong điệu soang grong bơxat rồi lôi nhau ra sau mô đất ướt nhoét thì bác sĩ Cần và cha Tạc đang gật gừ ngồi đánh chén ngay sát cạnh cái mả mới đắp to lù lù ở giữa ngôi nhà mồ la liệt rượu và thịt. Chung quanh cha Tạc và bác sĩ Cần có khoảng hơn hai chục người Giarai Mthur đàn bà mặc váy thồ cẩm cởi trần hai vú thỗn thệ đàn ông đóng khố chân tay gầy đen như que củi cũng đang ngồi gật gù uống rượu ăn thịt. Có người còn nằm quay ra đất ngáy khò khò. Khắc hẳn cái không khí cuồng si mê sảng của bầy người đeo mặt nạ đang hò hét nhẩy múa quay tròn quanh đống lửa ở ngoài kia. Trong nhà mồ lại rất yên lặng không ai cười to nói to. Có chuyện gì muốn nói thì họ ghé vào tai nhau thì thào còn thì mọi người chỉ mải uống mải nhai mải nuốt và dỏng tai lắng nghe bà góa đang ngồi xếp bằng tròn sát cạnh cái mả kể lể điều gì đó với người chồng vừa chết. Ban nãy lúc dắt bác sĩ Cần chui vào trong nhà mồ cha Tạc đã đặt cái bao tải lồng phồng xuống cạnh cái mả rồi quay lại kéo bác sĩ Cần ngồi xuống sát ngay sau lưng bà góa đang xõa tóc lầm bầm kể lể. Thấy bác sĩ Cần luống cuống líu lưỡi ngoái trước ngoái sau chắp tay chào hết người này đến người khác cha Tạc cười nói:
- Uống rượu ăn thịt đi. Không phải chào hôi như dưới xuôi đâu. Phong tục của người Giarai Mthur là như thế mà. Cứ tự nhiên như người trong nhà thôi.
Quả nhiên đúng như lời cha Tạc nói mặc dù biết thừa cha Tạc và bác sĩ Cần là hai ông khách lạ người Kinh nhưng đám đàn ông đàn bà đang nằm ngồi vật vạ uống rượu chung quanh chẳng ai chào hỏi đê ý gì đến hai vị khách lạ này gì cả. Không những thế họ còn ngồi xích lại nhường chỗ cho bác sĩ Cần. Một người đàn ông còn đẩy tới trước mặt bác sĩ Cần một cái máng gỗ lổn nhổn đầy thịt bập bẹ tiếng Kinh thân mật như đã quen từ lâu rồi:
- Ăn với ta đi. Nhăm đinh ngon nhiều nhiều mà...
Cha Tạc gật gù với người đàn ông rồi quay lại giới thiệu với bác sĩ Cần.
- Nhăm đinh là món ăn rất ngon của người Giarai Mthur gồm có thịt trộn với gan với ruột già với ruột non. Khách quí mới được mời đấy. Mời ông bác dùng.
Nói rồi cha Tạc dón ba ngón tay nhón một miếng Nhăm Ðinh đỏ lòm bỏ vào mồm. Bác sĩ Cần cũng thò ba ngón tay vào cái máng dón một nhúm cái món ăn rất ngon đó bỏ tọt ngay vào mồm. Nhưng ông bác sĩ già bỗng lạnh người khi nhận ra là ông đang nhai một nhúm thịt sống lèo phèo lạnh ngắt. Cha Tạc thản nhiên ghé vào tai ông bác sĩ già.
- Nhổ ra bây giờ là rầy rà lắm đấy ông bác ạ. Cố mà ăn uống mấy miếng cho gia chủ hài lòng.
Bác sĩ Cần rên rỉ như bị bóp cổ:
- Thịt sống à?
Cha Tạc lạnh lùng gật đầu.
- Thịt sống gan sống ruột già ruột non chưa luộc. Tất cả băm nhỏ trộn lẫn môt chút muối ớt cố mà nuốt...
Bác sĩ Cần nghẹn ngào:
- Thưa cha, tôi có tiên sử viêm đại tràng mãn... Tôi không thể ăn được các món gỏi.
Cha Tạc điềm nhiên:
- Hôm nay là ngày narpchah của lễ bỏ mả chỉ ăn toàn các món chế biến từ thịt không cần nấu nướng. Nào là món nhăm tăh gồm thịt băm trộn với tiết và phèo. Món nhăm pơra thịt phèo băm lẫn gói vào trong lá. Món nhăm Pa thịt mỡ trộn tiết phèo thêm chút muối ớt... Toàn món sống món gỏi thôi. Ông bác cố xơi một món. Ông thích món nào tôi bảo đồng bào họ dọn riêng cho món đó.
Bác sĩ Cần ứa nước mắt:
- Tôi đang đói lắm nhưng trình cha quả thật là tôi không thể ăn được thịt sống. Tôi ăn vào bị đi té re ngay tức thì. Cha Tạc vẫn điềm nhiên ông bác cứ uống nhiều rượu vào là hết đi tháo tỏng.
Bác sĩ Cần run rẩy
- Vâng... Xin cha cho uống rượu. Uống thật nhiều rượu trước đã. Xin cha cho uống rượu.
Bác sĩ Cần run run đỡ qua bầu rượu nơi tay cha Tạc. Ông ngửa cổ tu một hơi. Rượu cháy họng. Rượu vào trong người tới đâu là biết tới đó. Có rượu chảy vào người làm ông bác sĩ già vững lòng hắn lên. Ðôi mắt cha Tạc vẫn đăm đăm nhìn ông bác sĩ già như muốn bảo: "Uống đi rồi cố ăn lấy vài miếng món nhăm Ðinh nhăm tăh cho gia chủ họ vừa lòng". Bác sĩ Cần ngửa cổ làm một hơi nữa rồi ông nín thở nhét một nhúm nhăm pa gì đó vào mồm và nhai nuốt như vô hồn rồi ông lại tu nốt một hớp rượu rồi ông lại nhón một nhúm nhăm tăh gì đó đỏ lòm bỏ vào mồm. Rồi ông nhai nhai nuốt nuốt... nhưng mà lạ thay miếng nhăm tăh đó bỗng nhiên bùi bùi cay cay và ngọt đến lạ lùng. Cha Tạc gần như rú lên vỗ vai bác sĩ Cần:
- Ngon rồi hả. Ăn được rồi há. Ông bác tuyệt qúa. Nào ăn đi uống đi thoải mái đi. Măng-dê bố cu xin mời ông bác.
Bác sĩ Cần đã thấy bắt đầu say rồi. Ông uống ông nhai ông nuốt hùng hục hăm hở như con hổ đang xơi bữa tiệc nửa đêm chí tử của nó. Ông nhìn những bộ vú thỗn thệ. Ông nhìn những ống chân bóng nhẫy như ống đồng. Ông nhìn những cái mặt người lạ hiền từ đang đỏ lự lên vì rượu thịt. Có những cái mặt lành lặn lại có những cái mặt nối cộm sần sùi vì con bệnh hủi đang hành hạ. Bác sĩ Cần ngả nghiêng. Cha Tạc ngồi bên cạnh cũng ngả nghiêng. Suốt từ nãy đến giờ chưa lúc nào bà góa quay mặt lại. Quá bầu rượu trong tay bác sĩ Cần đã nhẹ bỗng. Có ai đấy ghé lại gần vỗ vai bác sĩ Cần rồi dúi vào tay ông một bầu rượu khác. Và thế là bác sĩ Cần lại uống. Ông uống mềm môi. Rượu chẩy vào người ông như nước lã được rót vào một cái ống. Rồi ông ngồi xổm lên chống hai tay xuống đát dông tai nghe bà góa đang rì rầm đọc bài cúng tiễn biệt người chết nằm trong mả. Mặc dù tiếng cồng tiếng chiêng tiếng la hú của bầy người đeo mặt nạ đang nhẩy múa quanh đống lửa bên ngoài dội vào trong nhà mồ ầm ĩ nhưng bác sĩ Cần vẫn nghe rất rõ từng lời cúng líu lô như tiếng chim của bà góa mà ông không sao hiểu nôi: Hoă ]ui kui konf phong dêu bok de pô chông fioonf đê chôk boh tlơi đê pô poai mơi hdip hoă asơi đô dai hoă asơi yang ih long phuya lă phuya mrahi h ve... Thấy bác sĩ Cần cứ há hốc mồm trố mắt ra cha Tạc bèn vít cổ ông xuống cười hùng hục:
- Không hiểu có phải không. Ðể tôi dịch cho ông bác nghe nhé. Lời cúng đấy. Hay lắm. Khác dưới vùng xuôi lắm. Bà góa đang khấn là lễ bỏ mả đã đến ngay sau lưng rồi. Từ nay người sống ăn cơm trắng người chết ăn cơm đỏ ăn hoa tím ăn hoa đo của các thần rồi... Lạy chúa! ông bác nghe có thấy lạ lùng không có thấy hay không. Hay quá đi chứ. Ðể tôi đọc thuộc lòng bài cúng cho ông nghe nhé. Nào... " Và chẳng cần bác sĩ Cần có muốn nghe hay không cha Tạc lại vít cổ ông bác sĩ già xuống. Cha Tạc cũng say rồi. Mắt cha long lanh. Giọng cha sang sảng như đang giáng kinh ở thánh đường: - Thôi từ nay thế là hết thật rồi. Hết thật rồi. Từ nay thế là hết như lá mơ nang đã lìa cành như lá mơ teo đã tàn úa. Từ nay không còn đào lỗ không còn làm nhà chòi không còn than khóc nữa. Sẽ không đem thịt đem rau đem xôi đến mả nữa. Sẽ không còn để tang không còn kiêng cữ nữa. Ché rượu cúng Ngok Bu đã đổ xuống mả rồi. Cây chuối cây khoai đã được trồng lên mả rồi. Con gà con chim Tlang Hê A đã được thả bay đi rồi. Thế là hết rồi nhé. Từ nay ma đừng quấy rầy ta nữa. Thế là hết rồi. Ta đã đi tắm đi gội đầu rồi. Ta đã thay váy áo mới rồi. Từ nay ta không còn dính líu gì với nhà mả nữa. Nụ cười đã nở trên môi ta đẹp như đóa hoa kơnia. Ta lại được quyền nhảy múa ăn uống vui chơi với mọi người trong bah. Nước sông đã rửa sạch ngày tang trên vú trên mông trên đầu ta rồi. Ta lại có quyền đi cưới một người chồng mới cho ta rồi... Giàng ơi...
Bác sĩ Cần ngã đập mặt xuống đất. Mồm ông vục vào một máng gỗ lổn nhổn món tiết phèo nào đó lạnh ngắt. Ðầu óc ông bác sĩ già lơ mơ. Và cũng giống hệt như cô Kim Thoa lúc đang quay cuồng quanh đống lửa đột nhiên ông bác sĩ già cũng nhìn thấy hồn ông bay vọt lên thoát khỏi cái xác già nua rách rưới bẩn thỉu của ông xòe rộng đôi cánh trắng lượn vòng tròn trong ngôi nhà mồ nồng nặc mùi rượu mạnh mùi những tảng thịt trâu tươi roi rói mùi những chậu tiết chậu phèo tanh nồng. Bác sĩ Cần nhìn thấy rất rõ cha Tạc lúc này cũng đang quì gối giơ hai tay lên trời lảm nhảm như một người loạn trí sau lưng bà góa xõa tóc. Rồi bỗng nhiên bà góa quay phắt lại nhe răng ra cười. Mặt bà nhăn nhúm hai hàm răng bị cả sát đến lợi đỏ lòm nom như răng ma. Bác sĩ Cần sợ quá thét lên một tiếng rồi vật ra ngất xỉu không hay biết gì nữa. Thật ra thì bác sĩ Cần đã nằm sóng soài đầu gối lên cái mả ngáy o o từ rất lâu rồi. Ông đã say thực sự rồi. Một người đàn bà vú thộn thện cẩn thận đỡ đầu ông bác sĩ già lên rồi luồn xuống sau gáy ông một khúc gỗ. Bà góa xõa tóc cũng quay lại chậm rãi đặt lên mặt ông một mảnh lá chuốì để cho không cho những con bọ đêm đang bay loạn xạ trong nhà mồ đậu xuống mặt mũi ông. Bà góa không phải là một bà già mà là một cô gái Giarai Mthur còn rất trẻ. Da mặt cô căng như da trống. Hai mắt cô sáng hơn cả ánh lửa. Hai hàm răng của cô đều tăm tắp trắng lóa như ngọc chưa hề bị cả lần nào. Tên cô là Hờ Nú. Và cô cũng là vợ của ông già người Kinh tên là Phạm Văn Cồn đang nằm trong cái mả lù lù giữa ngôi nhà mồ này. Chính nhờ có mảnh lá chuối đậỵ trên mặt mà ông bác sĩ Cần đã ngủ một giấc rất ngon lành không còn hay biết gì cha Tạc vẫn cứ quì xụp xuống đất giơ hai tay lên trời lảm nhảm điều gì đó. Có thể là cha đang đọc kinh xám hối cho chính cha đã bồng bột tự cho phép mình quên đi một chút thoải mái uống rượu ăn thit sống như một gã Giarai Mthur h hởi thật thà ngây dại. Và bác sĩ Cần cũng chẳng còn biết sau khi chậm rãi đắp mảnh lá chuối lên mặt ông bác sĩ già thì cô góa Hờ Nú bỗng mỉm cười rồi kêu lên hồn nhiên: Giàng ơi! Sao cái mặt của ông già người Kinh đây lại giống hệt cái mặt ông chồng của ta như thế này. Ngày mai ta sẽ bảo mẹ ta giết một con trâu để cưới chồng mới cho ta thôi. Giàng ơi. Lại nói bác sĩ Cần đã gối đầu lên khúc gỗ giấu mặt dưới mảnh lá chuối ngủ một giấc rất say cho tới tờ mờ sáng ông mới từ từ thức dậy. Lúc này nhà mồ đã vắng tanh vắng ngắt. Trên nền nhà còn vất lại ngổn ngang hàng chục cái máng gỗ đựng thức ăn đã bị vét sạch như chùi. Ðống lửa ở ngoài $ân cũng đã tắt ngấm biến đi đâu hết cả rồi. Bác sĩ Cần lồm cồm bò dậy chui ra khỏi ngôi nhàm mái nhọn được cất bằng gỗ gòn gỗ cây Kơnia rất khó tìm ở trong rừng Buôn Nát mà ông bác sĩ không hề biết. Ðống lửa ngoài nghĩa địa cũng đã tắt ngấm chỉ còn thấy vài sợi khói xanh lè bay lên leo lét. Bác sĩ Cần gọi to cha Tạc gọi to bác sĩ Chiểu và cô Kim Thoa nhưng gọi mấy lần mà chẳng thấy ai trả lời và cũng chẳng thấy bóng dáng họ ở đâu. Trăng lúc này đã lặn nhưng mặt trời vẫn chưa lên. Rừng núi chìm trong ánh sáng đục lờn lợt lùng bùng vừa đặc lại vừa lỏng. Thứ ánh sáng gần như chỉ thấy trong những giấc mơ. Không khí chung quanh im lặng đến rợn người. Ðứng đờ ra một lúc bác sĩ Cần thở dài lại chui vào ngôi nhà mồ mái nhọn. Và ông nhìn thấy có một người đội mũ xùm xụp gù lưng đang ngồi trên cái sừng trâu vất cạnh đầu mả. Người đó ngẩng lên cái mũ rơi xuống đất. Bác sĩ Cần nhận ngay ra đó là người đàn ông có hai con mắt hình tam giác lúc nào cũng đầy vẻ lo sợ tuyệt vọng mà ông đã nhìn thấy trong giấc ngủ lúc chiều. Thấy bác sĩ Cần có vẻ e ngại người đàn ông mắt tam giác vồn vã chìa cả hại tay về phía ông bác sĩ già:
- Ban chiều tôi về thăm nhà định lấy mấy thứ ồ dùng vặt thấy ông bác nằm ngủ ngáy o o như kéo bễ trên chõng. Tôi đã định vào ngồi nói chuyện mấy lần mà không thể nào bước nổi qua bậc cửa. Cô vợ trẻ Hờ Nú của tôi nói chẳng sai. Ðúng là chưa qua ngày nuôi mả rong bỏ xác thì tôi chưa đến gần được với ai.
Rồi ông ta cười, miệng méo xệch đi nom rất tội nghiệp:
- Tôi hóa thành ma người Giarai Mthur rồi. Mấy ngày hôm nay hồn tôi còn quanh quẩn ở nhà mả ở cái trại cùi An Nan này. Nhưng hết ngày lễ bỏ mả thì hồn ma của tôi phải đi xuống sống ở thế giới ma khu lân ở dưới lòng đất rất sâu do hai chị em bà Jung bà Jai cai quản. Rồi đây tới một ngày nào đó năm nào đó tôi không biết. Hồn ma của tôi sẽ biến thành con nhện Vak vai. Bà Jung bà Jai sẽ thả con nhện Vak vai lên măt đất cho nó bò đi lang thang trong rừng. Rồi khi con nhện chết sẽ biến thành giọt sương ia ngom tan vào hòn đất. Bà Jung bà Jai sẽ nhặt hòn đất đó nặn thành thằng người rồi cho nhảy vào một người đàn bà Giarai Mthur đang có chửa. Và khi người đàn bà Giarai Mthur đó sinh con thì hồn tôi sẽ nhập vào đứa bé. Và từ đó trở đi tôi đã chính thức trở thành một người Giarai Mthur mang dòng máu người Giarai Mthur vĩnh viễn đời đời kiếp kiếp hòa nhập vào bộ tộc Giarai Mthur. Ông Cồn lại méo miệng cười. Từ trong đôi mắt tam giác đầy vẻ lo âu tuyệt vọng của ông bỗng rỏ ra mấy giọt nước mắt đùng đục trăng trắng như cặn nước đái của người mắc bệnh viên cầu thận:
- Ông bác đừng có trố mắt lên ngạc nhiên. Ông bác đừng có lùi lại như thế để đề phòng tôi Cồn tôi đây đâu có phải là thằng dở người thằng sát nhân. Tôi chỉ là một thằng khốn nạn cả đời bị lừa đảo thậm tệ. Ðời tôi nhục nhã cay đắng thua thiệt trăm bề. Ban chiều đứng ở bên ngoài cửa nhìn vào trong nhà thấy bác co ro rên rỉ vật vã trong giấc ngủ. Nhưng cũng có lẽ vì thế mà tự dưng tôi lại muốn trò chuyện cùng ông mặc dù bao năm nay tôi vốn là một kẻ sống lặng lẽ luôn thu mình lại chẳng muốn san sẻ tâm sự với ai. Cho đến hôm nay chưa hết ngày rửa nồi Săch go của lễ bỏ mả nên hồn ma tôi vẫn chưa được chui xuống thế giới ma của bà Jung và Jai. Hồn ma tôi vẫn còn vật vờ lang thang một mình trên mặt đất chẳng thuộc thế giới loài người cũng chẳng thuộc thế giới ma quỷ. Thưa ông cám ơn ông đã lến dự lễ bỏ mả cho tôi. Ðáng tiếc giờ đây tôi chỉ là một hồn ma nên không thể cạn cốc với ông. Cứ nhìn mấy quả bầu khô lăn lóc cạnh cái mả kia mà tôi thèm rượu quá. Khi còn sống tôi cũng là một con sâu rượu đấy. Tôi uống rượu không phải tìm cái sự khoái trá say sưa mà chỉ muốn quên đi nỗi sầu muộn cay đắng mà thôi. Chúa ơi tại sao tôi cứ nói mãi tới nỗi buồn nhỉ. Có khi tôi đang quấy rầy ông làm hỏng đêm uống rượu trong nhàm của ông. Nhưng xin ông tha lỗi bởi vì đời tôi chỉ toàn nỗi buồn. Mấy năm nay lên chữa bệnh ở trại cùi An Nan tôi lấy cô Hờ Nú làm vợ. Chính bác sĩ Chiểu đã làm mối gả cô Hờ Nú cho tôi cũng mong tôi tìm được một niềm vui để sống mà chữa bệnh. Nhưng ông ơi với ai thì không biết nhưng với tôi một thằng già tội đồ sáu mươi tuổi đã tàn tạ vì bị phản bội vì bị tù tội vì bệnh cùi thì mông vú môi lưỡi và cả những đám lông loăn xoãn phía dưới bụng của cô gái người Glarai Mthur mười sáu tuổi mà mỗi khi làm tình cô ấy vẫn có thói quen cứ thét lên na na na cũng chẳng làm nguôi đi nỗi buồn tuyệt vọng đã đổ bê tông đông cứng tâm hồn tôi rồi. Ông ơi! Cuộc đời tôi buồn quá. Buồn đến nỗi chết đi rồi mà không thể nhắm mắt được.
Người đàn ông mắt tam giác tự xưng là Cồn cứ chờn vờn rên rỉ miên man như vậy. Thỉnh thoảng ông ta lại hức lên như bị hóc xương cá rô. Bác sĩ Cần ngồi im lặng lắng nghe. Ðã hai lần ông lén cấu vào mặt vào mông đít của mình và cả hai lần ông chẳng có cảm giác gì cả và ông bác sĩ già bỗng hiểu ngay là ông nằm mơ. Và người đàn ông mắt tam giác kia có thể là một hồn ma nhưng cũng có thể chỉ là một ảo giác do giấc mơ của ông bày đặt ra. Tuy biết rất rõ là mình đang nằm mơ nhưng bác sĩ Cần không hề hét lên để tỉnh dậy. Dù sao đi nữa những lời than thở rên rỉ của ông Cồn lại làm cho bác sĩ Cần bỗng nhớ lại cái ngày nào ông bỏ trốn khỏi nhà xác của bệnh viện tỉnh rồi ghé xuống cái ga xép Thuận Thiên của bà trưởng ga Phạm Thị Nhàn tội nghiệp. Và mặc dù ông Cồn đây mới kể huyên thuyên lảm nhảm nhưng bác sĩ Cần đã linh cảm rằng cái người đàn ông mắt tam giác này cũng có một cuộc đời vô cùng oan trái đau khồ như bà trưởng ga Phạm Thi Nhàn. Bây giờ khi chết đi rồi thể xác tiêu dao cùng cây cỏ nhưng hồn vẫn còn gánh nặng chĩu nỗi đau đó không thể mang xuống thuyền đài ở dưới đất sâu do bà Jung và Jai cai quản. Và bỗng dưng ông bác sĩ già lại như nghe thấy lời bà trưởng ga văng vẳng khóc than "Ông ơi, nỗi đau này còn nặng nề hơn đá tảng. Lâu nay tôi chỉ cắn răng chịu một mình. Tôi vẫn tự nhủ thầm thôi thì cứ ráng chịu khi nào chết thì sẽ mang nó theo xuống mồ. Nhưng khi chết đi thì tôi bỗng hiểu rằng tôi đã lầm rồi. Tôi không thể nào mang nổi nỗi đau nỗi nhục này xuống dưới mồ vì ông ơi hồn người ta mỏng manh như khói như sương mà sương khói thì làm sao cõng được đá tảng ngàn cân hả ông. Khốn nạn cho cái kiếp làm người của tôi...".
Bác sĩ Cần cứ ngồi im lặng lắng nghe và miên man nghĩ ngợi trong giấc mơ của ông. Thật ra thì lúc này ông đang nằm thẳng cẳng trong nhà mồ đầu gối lên khúc gỗ và mặt được đậy một mảnh lá chuối bóng loáng. Ông bác sĩ già đang say mèm. Ông ngủ kịch liệt như một kẻ đã bị hút mất hồn. Thỉnh thoảng chân tay ông lại giật nhè nhẹ y như con chó già đang nằm mê. Ông không hề hay biết là cô góa Hờ Nú xõa tóc đã thôi không còn rầm bầm khấn ông chồng Phạm Văn Cồn người Kinh của cô nữa mà giờ đây cô cầm một cành lá Kơ Nia quạt nhè nhẹ ru cho ông ngủ. Bộ tộc Giarai Mthur là một bộ tộc ít người thuộc đại gia đình sắc tộc Giarai. Người Giarai Mthur sống rải rác trong cánh rừng đại ngàn Buôn Nát ngày xưa ngày xưa có rất nhiều cây gỗ Gòn và cây gỗ Kơ Nia. Người Giarai Mthur cùng thuộc ngữ hệ Malaiô - Pôlinêdi. Mthur có nghĩa là nghèo khó. Gialai Mthur có nghĩa là người Giarai nghèo khó. Giống như các nhóm người Giarai Chor Giarai Aráp người Giarai Mthur tin rằng khi chết đi thì hồn người chết M'ngắt dei sẽ biến thành ma àtầu. Và vì thế phải làm lễ bỏ mả thì hồn ma àtầu mới đi tới được thế giới ma ở dưới đất để rồi sau này hồn ma đó mới lại có dịp đầu thai trở lại kiếp người. Chính vì vậy tục làm lễ bỏ mả là một tập tục quan trọng bậc nhất của người Giarai Mthur. Tại trại cùi An Nan có một bản nhỏ Giarai Mthur. Và tất nhiên ở cái bản Giarai Mthur này vẫn duy trì mọi tục lệ lâu đời của bộ tộc họ trong đó có lễ bỏ mả. Ðúng ra thì người Giarai Mthur thường chọn những ngày trăng sáng nhất để làm lễ bỏ mả Hoa lui bơxát. Nhưng vì những ngày trăng sáng nhất lại là những ngày con bệnh cùi bị hành hạ đau đớn nhát nên những người Giarai Mthur ở trại cùi An Nan phải chọn những ngày trăng lu trăng khuyết để làm lễ bỏ mâ. Ðó cũng là lý do vì sao bác sĩ Cần và cô Kim Thoa lại được mời đi dự lễ bỏ mả không vào tuần trăng tròn của tháng. Cũng cần nói thêm là cái đêm bác sĩ Cần và cô Kim Thoa đi đến nhà mồ uống rượu nháy múa thì cũng là đêm rửa nồi Săchgo - Nghĩa là đêm cuối cùng của cái lễ bỏ mả 3 ngày đêm ăn nhậu nhảy múa vui chơi si cuồng của lễ bỏ mả. Cũng vì thế mà mờ sáng hôm sau ngày Săchgo huyền bí vui nhộn đó tổ chức tại nhà mồ của ông Phạm Văn Cốn tất cả mọi người trong 8 gia đình Giarai Mthur đều lần lượt dắt nhau về trại cùi An Nan bỏ lại phía sau cái nghĩa địa mới được phát quang ở giữa có dựng một ngôi nhà mồ mái nhọn xinh đẹp và cũng theo tập tục của họ sau ngày Săchgo đó người sống không bao giờ quay lại khu nghĩa địa đó nữa. Bởi vì phần việc cuối cùng đối với người chết đã làm xong. Từ nay trở đi họ để mặc cho mưa nắng thời gian triền miên phá hủy dần ngôi nhà mồ cùng cây cối đua nhau mọc lên um tùm tươi tốt cho đến một ngày xóa sạch mọi dấu vết của cái nghĩa địa mà đã có những ngày họ kéo đến tụ tập đốt lửa nhảy múa ca hát uống rượu say bí tý để tiễn biệt người bà con họ hàng đi về thế giới của ông bà tố tiên. Tuy nhiên sau cái đêm Săchgo đó vẫn còn có hai người nằm lại cái nghĩa địa dựng nhà mồ của ông Phạm Văn Cồn là chồng cửa cô Hờ Nú đồng thời cũng là rể của bản Giarai Mthur ở trại cùi An Nan. Hai người đó là cha Tạc và bác sĩ Trương Vĩnh Cần. Lại nói bác sĩ Cần cứ nằm sõng soài gối đầu lên khúc gỗ mặt đậy mảnh lá chuối ngủ mê mệt. Ông bác sĩ già say quá. Ông cứ nằm thẳng cẳng như thế ngáy o o một mạch cho tới sáng bảnh mắt ra cha Tạc lay ông mấy lần và cô Kim Thoa đổ cả rượu vào mũi ông mà ông vẫn không thức dậy. Lúc này bà con người Giarai Mthur cũng đã bỏ về hết rồi. Cô goa Hờ Nú cũng vứt cành Kơnia xuống đất bỏ về theo bố mẹ cô rồi. Bác sĩ Chiểu cũng phải về trại cùi An Nan vì sáng nay là ngày khám bệnh. Tất nhiên cô Kim Thoa đi theo bác sĩ Chiểu. Thế là chỉ có mình cha Tạc ngồi lại ngôi nhà mồ để trông ông ấy bác sĩ già. lă nói về cha Tạc rồi nhưng cũng cần nói tlêm về cha thêm chút nữa vì cha Tạc thuộc típ "cán bộ" cách tân của thiên chúa giáo. Trẻ tuổi. Có học vấn vững chắc. Nói tiếng Mỹ nhanh như người Mỹ. Sùng đạo nhưng không mù quáng. Rất nhiệt huyết nhưng cũng rất thực tế. Siêng năng việc đạo những cúng rất hăm hở việc đời. Chính vì vậy mà tuy chỉ mới thành lập được hơn hai năm nhưng quĩ "cứu trợ ông bào cùi ở Tây Nguyên" do cha Tạc sáng lập hoạt động rất có hiệu quả. Phải nói rằng hơn một năm nay trại cùi An Nan nhận được khá nhiều thuốc men quần áo và lương thực từ quĩ "Cứu trợ đồng bào cùi Tây Ngưyên" của cha Tạc. Ðiều đó cũng giải thích một phần nào cái lý do vì sao là một kẻ vô thần mà bác sĩ Chiêu lại rất gần gũi và kính trọng cha Tạc. Về phần cha Tạc thì cũng rất kính trọng nể phục bác sĩ Chiểu. Ông cha trẻ tuổi nhìn thấy ở ông bác sĩ trẻ tuổi có cái tố chất của một kẻ từ vì đạo. Tất nhiên đạo đây là đạo hi sinh vì sự đau khổ của người cùi chứ không phải là đạo cơ đốc giáo hoặc đạo tin lành. Tuy vậy càng gần gũi bác sĩ Chiểu thì cha Tạc càng nảy nở cái ý định muốn cảm hóa bác sĩ Chiêu thành một con chiên của nước chúa. Có lẽ cũng vì thế mà cha Tạc ngày càng bám sâu vào trại cùi An Nan và cha đang vận động cho một chương trình cụ thể cứu trợ khẩn cấp cho trại cùi An Nan một máy phát diện xách tay của Nhật và hai cô tu sĩ trẻ đẹp tình nguyện lên làm y tá hộ lý phụ giúp cho bác sĩ Chiểu. Lại nói buổi sáng hôm đó ngôi lại nhà mồ để canh bác sĩ Cần. Cha lay gọi bốn năm lần mà ông bác sĩ già vẫn cứ ngủ lì bì như người bị đánh thuốc mê qúa liều. Ngồi mãi vô vị cha Tạc đứng lên đi ra ngoài vẩn vơ ngắm cây cỏ đất trời. Sau một đêm uống như trùng lại ăn vã toàn những tim gan phèo tiết sống sít nên miệng cha đắng ngăn ngắt mà bụng thì lại đau ngâm ngẩm. Cha Tạc có lẻn ra sau một bụi moóc chó tranh thủ làm cái việc mà không ai có thể làm hộ nhưng cố mãi mà vẫn không thể làm được. Ngơ ngáo một lúc cha Tạc lại chui vào nhà mồ tới ngồi bên cạnh bác sĩ Cần, phe phẩy đuổi ruồi cho ông bác sĩ. Và chính lúc này, cha Tạc nhìn thấy trong đống dồ đạc vặt vãnh của người chết như ống điếu, cuốc thuồng, mũ cát, đôi giầy há mõm vất lung túng quanh ngôi mả có lẫn một quyển vở cũ, góc xoăn tít, bìa ố vàng dính tro than lem nhem. Nom quyển vở thật lạc lõng giữa đống đồ vật vô hồn. Không hào hứng lắm. Cha Tạc nhặt quyển vở lên, thờ ơ lật vài trang. Những hàng chữ run rẩy, nghuệch ngoạc, loằng ngoằng như tâm trạng hoảng loạn của một kẻ sám hối. Chắc đây là bút tích của người đang nằm dưới mộ. Với con người này, cha Tạc không thú vị lắm và cha cũng chẳng biết nhiều nhặn gì hơn về ông ta ngoài cái tên Phạm Văn Cồn và ông ta là một người Gia Rai Mthur gốc Kinh đã bỏ đạo. Là một con chiên ghẻ của chúa. Lúc này mặt trời đã lên. Nắng xiên rọi vào ngôi nhà mồ làm bốc lên một thứ mùi rữa nát hố lốn tanh tưởi đến phát mửa. Bác sĩ Cần vẫn nằm ngáy o o thoải mái như một đứa trẻ lên ba. Cha tạc ngắm nhìn ông bác sĩ già hồi lâu rồi thở dài dựa lưng vào cây cột gỗ Kơ Nia và lẩn mẩn giở quyển vở ra đọc. Cha cũng chỉ có ý đọc chơi chơi giết thời gian để đợi ông bác sĩ già thức dậy. Nhưng cha có ngờ đâu... Những dòng chữ nghệch ngoạc hoang loạn này đã phơi bày ra trước mắt cha một thế giới bí mật và thê thảm của tám hồn một con người. Thật là kinh hoàng sửng sốt. Kinh hoàng sửng sốt đến không thể tưởng tượng nổi. Chao ôi! Cho đến mãi sau này mỗi khi nhớ lại cái buổi sáng oi ả sau ngày rửa nồi Săchgo ở trong ngôi nhà mồ nồng nặc thứ mùi rữa nát hổ lốn tanh tưởi ấy để rồi tình cờ nhặt được quyển vở cũ nát bí ẩn này. Cha Tạc chỉ còn biết quì xuống làm dấu Thánh và kêu lên: Tạ ơn chúa. Con lại càng hiểu rằng trên đời này ngay cả những điều tưởng rằng không thể xảy ra được thì vẫn cứ xảy ra. Và chỉ có tình thương yêu đồng loại lòng đam mê muốn sống và sự thật thà sám hối mới có thể cứu chuộc được tâm hồn con người mà thôi. A men!...
Kết Thúc (END) |
|
|
