Đám tù khổ sai trong đó có Xéc-gây và Ca-tê-ri-na lên đường đi đầy vào lúc tính theo lịch thì đã là mùa xuân, nhưng mặt trời tuy có chiếu cũng chẳng sưởi ấm được chút nào.
Đứa con mới đẻ của Ca-tê-ri-na được trao cho bà chị ruột của ông I-dơ-mai-lôp, bởi vì theo luật đứa bé vẫn được coi là con hợp pháp của tội nhân giết chồng và vẫn sẽ được hưởng quyền thừa kế tài sản của dòng họ I-dơ-mai-lôp và bây giờ thì là toàn bộ tài sản không còn phải chia cho ai nữa.
Ca-tê-ri-na thấy thế rất hài lòng và nàng thản nhiên trao con lại. Tình cảm của nàng đối với cha đứa nhỏ, cũng như thường thấy ở những phụ nữ yêu quá say đắm, không được chia sẻ sang đứa con.
Với lại đối với nàng lúc này không có ánh sáng cũng không có bóng tối, không có cái thiện cũng không có cái ác. Nàng không còn hiểu gì, không yêu ai và cũng không yêu ngay chính bản thân nàng. Nàng chỉ nóng lòng mong chóng đến ngày đám tù lên đường để đi đến nơi khổ sai, vì nàng hy vọng khi ấy sẽ được gặp Xéc-gây. Còn đứa con thì nàng quên bẵng ngay không hề nghĩ đến.
Hy vọng của Ca-tê-ri-na không đến nỗi viển vông. Xéc-gây cùng đi trong một tốp tù với nàng, hắn phải đeo cùm xích nặng nề và bộ mặt bị đóng dấu.
Rơi vào hoàn cảnh nhục nhã đến đâu con người ta cũng quen dần tuỳ theo khả năng của mỗi người. Và bất cứ gặp hoàn cảnh nào họ cũng vẫn giữ được hào hứng cố tạo cho mình đến mức tối đa những niềm vui ít ỏi. Nhưng Ca-tê-ri-na không cần phải thích ứng gì hết: nàng lại được nhìn thấy Xéc-gây, và có hắn bên cạnh nàng thấy chuyến đi đầy lại vui vẻ như thường.
Trong chiếc tay nải bằng vải lanh sặc sỡ Ca-tê-ri-na đem theo rất ít vật quý, và tiền lại càng ít hơn. Nhưng số tài sản ít ỏi ấy nàng cũng đem phân phát hết trước khi đến tỉnh Ni-giơ-ni cho những cai tù hộ tống theo từng chặng đường để cho họ cho đi bên cạnh Xéc-gây và để được ôm hắn một tiếng đồng hồ ngắn ngủi vào lúc đêm tối trong hành lang hẹp và lạnh lẽo của các nhà giam dọc đường.
Nhưng người nhân tình bị đóng dấu tội phạm của Ca-tê-ri-na hình như không còn nhiệt tình với nàng cho lắm, nói với nàng câu nào là hắn gắt câu ấy. Hắn cũng không quý gì những cuộc gặp mặt bí mật mà nàng phải nhịn ăn nhịn uống, dằn lòng bỏ ra những đồng xu cuối cùng trong bọc tiền ít ỏi mang theo đút lót mới có được Thậm chí hắn bảo nàng:
- Cái khoản tiền mà cô đem cho chúng nó để được cùng với tôi cọ bụi bẩn trong góc hành lang nhà tù thì thà cô đưa tôi tiêu còn hơn.
- Lần này em chỉ đưa có hai hào thôi mà, Xec-gây ạ, - nàng thanh minh.
- Hai hào mà không là tiền à? Cô nhặt được bao nhiêu đồng hai hào ấy trên dọc đường đi? Vậy mà cô đem tiêu phí tiêu phạm mất cả.
- Nhưng chúng mình lại được gặp nhau.
- Đã tù tội thế này gặp nhau còn sung sướng nỗi gì! Tôi đang chết từng khúc ruột đây, gặp cô tôi cũng chẳng đỡ đau hơn.
- Còn em thì chỉ cần được gặp anh, mọi nỗi khổ khác em chịu được tất.
- Đúng là điên! - Xéc-gây đáp.
Khi nghe thấy câu ấy, có lần Ca-tê-ri-na phải cắn môi đến bật máu. Có lần, vốn không phải hay khóc, nước mắt nàng cũng trào ra vì uất hận. May mà trong đêm tối Xéc-gây không nhận thấy gì hết.
Nàng chịu tất, cố nhịn và không nói gì tìm cách tự dối lòng mình.
Mối quan hệ giữa họ diễn biến như vậy cho đến lúc tốp tù khổ sai đi tới tỉnh Ni-giơ-ni Nôp-gô-rốt. Đến đây tốp tù của họ sát nhập với một tốp tù khác cũng đi Xi-bia nhưng từ Mát-xcơ-va, thành một đoàn khá đông. Trong đoàn, trong số phụ nữ nổi bật lên hai nhân vật đặc sắc nhất: một là Phi-ô-na, một phụ nữ vẻ ngoài sang trọng, rất đẹp, dáng cao, có mái tóc dầy đen nhánh và cặp mắt mơ mộng dưới hàng lông mày rậm huyền ảo, hai là cô gái trẻ mười bảy tuổi mặt xinh xắn, da trắng hồng, miệng nhỏ, má lúm đồng tiền và mái tóc quăn mầu vàng óng thò ra một cách bướng bỉnh khỏi chiếc khăn tù bằng vải thô buộc trên đầu. Cô gái xinh xắn ấy tên là Xô-nét-ca.
Phi-ô-na lộng lẫy nhưng tính tình lại hiền dịu và uể oải. Cả đoàn ai cũng khen chị và anh đàn ông nào tán tỉnh được chị cũng không lấy gì làm thích thú cho lắm, và cũng không lấy làm buồn nếu thấy chị ta ban cho người đàn ông khác cái thứ đã ban cho mình.
- Thím Phi-ô-na tốt bụng, không làm ai mất lòng bao giờ, - các tù nhân đều nhận xét một cách đùa vui như vậy. Xô-net-ca tính tình lại hoàn toàn khác. Mọi người bình luận về cô ta như sau:
- Đúng là con lươn, cầm được vào tay rồi mà nó lại lẩn được ra. Xô-net-ca có thẩm mỹ, chọn lựa khá kỹ càng. Cô không muốn nhận tình yêu một cách đơn giản, mà đòi người đàn ông phải đậm đà, nghĩa là cũng phải chịu đau khổ, phải chấp nhận những hy sinh, day dứt, trái với chị Phi-ô-na tâm hồn chất phác và tốt bụng, không nỡ từ chối bất cứ người đàn ông nào. Chị đúng là phụ nữ Nga và chỉ biết mỗi một điều: mình là đàn bà. Những phụ nữ kiểu như thế rất được quý trong những băng cướp, những đoàn tù khổ sai hoặc trong những đám người sống công cộng kiểu xã hội - dân chủ ở ngoài kinh đô Pê-téc-bua.
Sự hiện diện của hai người phụ nữ này trong đòan tù ghép, bên cạnh Xéc-gây và Ca-tê-ri-na đã đem lại chất bi thảm kết thúc cho nàng.
|
|
|
