Chiều sụp xuống nhanh
Trời đầy mây
Sấm khan
Rặn mãi không ra mưa!
Lệnh báo động:
Truy bắt phản động nguy hiểm
Tin mật báo: “Có tên phản động lén lút gặp người nhà ở khu rừng gìa Hôôc Khiến. Dân quân làng Thượng, Mỹ Lộc, Lai cách bao vây từ phía dưới. Phía trên, từ đường sắt, dân quân Tân Định, Mạ ca ép xuống, mọi ngả được được canh gác cẩn mật. Phương chạy lúp xúp theo mẹ và các chú, vừa thở, vừa hỏi:
- Phản động là cái chi hở mạ?
- Là bọn người xấu!
Ông Khảm chỉ huy dân quân còn mang theo mấy con chó săn. Từng hốc đá, gốc cây, bãi vọt ở Hôốc Khiến như bị xáo tung cả lên. Nhá nhem tối mà cả người, cả chó vẫn chưa tìm ra tên phản động. Phương bé người, nhưng nhanh nhẹn nên được ông Khảm gọi là chú nhỏ dân quân lùng sục tích cực nhất.
Những giọt nắng cuối ngày cố đọng lại trên mái lá rồi cũng tắt dần. Màn đêm buông xuống. Xã đội trưởng Khảm ra lệnh tạm dừng lùng sục. Mọi người lục tục kéo về bãi cỏ giữa khe nước Lạnh. Người nằm, kẻ ngồi, bức bối, chửi đổng, thề là tìm được tên phản động thì xử bắn ngay, không cần đấu tố. Phương chạy ngược lên khe cạn, có tiếng ho khan, cố nén lại trong cổ. Phương sựng lại, trong hốc đá thò ra hai bàn chân. Phương định la to: “thằng phản động đây rồi!” thì từ trong hốc đá, thò ra gương mặt quen quen. Phương gọi nhỏ:
- Có phải chú Soán không?
- Chú đây. Chú là Soán đây. Cho chú ngụm nước.
Phương lấy nón cời múc nước dưới khe cho chú.
- Chú Soán là thằng phản động à?
- Họ nói vậy, nhưng chú không phải là việt gian, phản động cháu ạ.
- Chú phải trốn đi thật xa. Ở nhà chú dân quân canh gác hết rồi…
Lê Soán ra hiệu cho Phương đến gần.
- Cháu ghé qua nhà, nói với thím là đừng đưa cơm cho chú. Cháu nhớ nói với mệ ngoại là đừng trốn, không khai báo gì hết, chờ Trung ương về, nghe chưa?
- Dạ cháu nhớ rồi!
- Dân quân có hỏi thì cháu nói thế nào?
- Cháu trả lời là không biết chi cả!
- Đúng rồi. Giỏi lắm! Cháu về đi.
Phương lầm lũi đi trong bóng đêm đang chụp xuống, cầu mong cho dân quân không bắt được chú Lê Soán
- o O o -
- Lê Soán lấy vợ từ phía sau.
Sự thể là như vầy: Cô gái ngồi ở bậu cửa đăm đắm nhìn ra ngõ như đón đợi ai. Lê Soán cùng cha là chủ tịch Lê Phồn ngồi trong hầm bí mật ngay dưới buồng nhà cô gái. Hễ cô gái hắng giọng chào hỏi ai đó thì tuỳ ám hiệu mà cha con đậy nắp hầm hoặc theo giao thông hào thoát ra lòi Dầu máu.
Chiều ngày đầu kháng chiến trời làng Thượng đầy mây, oi nồng, lá dầu máu ngửa lên trời như những bàn tay khô ráp. Không một ngọn gió. Hơi nóng từ hầm bí mật phả ra hầm hập. Giá như được lên nhà nằm thẳng lưng, thẳng chân, giang tay giữa sàn nhà thì sảng khoái biết bao nhiêu. Lê Phồn chỉ cho phép con trai thò đầu ra khỏi cửa hầm. Cô gái chủ nhà áo đẫm mồ hôi đăm đắm nhìn ra ngõ. Lê Phồn rỉ rả kể cho con nghe: Cô gái quay mặt ra ngõ tên là Hiếu, con gái đầu của chú Phận bạn chiến đấu trong đội du kích chiến khu Thuỷ ba. Hiếu kém Lê Soán hai tuổi, hiền hậu, nết na. Lê Soán nhìn kỹ đôi vai tròn, tấm lưng dài và mái tóc thướt tha. Bỗng Hiếu chào to:
- Ối chà! Anh Hóp đến chơi à?
- Ừa. Hôm nay o Hiếu có chuyện chi mà vui vẻ quá hề.
- Dạ, không chi. Trời nóng, ngồi hóng mát một mình, buồn quá, thấy anh đâm mừng quýnh lên đấy thôi!
- Có ai trong nhà không?
- Một mình út thôi. Anh Hóp uống nước, để út vô nhà lấy
- Khỏi cần
Hóp má xăm xăm vào nhà. Hiếu vẫn ngoảnh mặt ra ngõ, lặng thinh như trời chiều không gió. Lê Soán đậy nắp hầm cẩn thận, theo cha rút nhanh ra ngách hào lòi Dầu máu. Tốp lính áo vàng đang ôm súng đi lại quanh mương sắn. Hai cha con thoát khỏi cái nóng hầp hập của hầm bí mật lại phơi nắng chang chang giữa mương sắn.
Trời tối sập
Địch rút
Chi bộ họp bàn rào làng chiến đấu
Hiếu đứng ngoài ngõ canh gác. Lê Soán muốn nhìn thấy cô gái có mái tóc dài mượt cũng không được. Bóng Hiếu nơi đầu ngõ nhoà vào bóng đêm.
Trong trận chiến đấu bảo vệ chiến khu Thuỷ ba, Nguyễn Phận trút hơi thở cuối cùng trên cánh tay của Lê Phồn. Phút cuối cùng gặp con trai ở hầm chỉ huy, Lê Phồn dặn lại: “Dù thế nào con cũng tìm gặp Hiếu hai đứa nên vợ nên chồng là cha mừng, mà chú Phận cũng mát vong linh”.
Từ chiến khu Cây sy về làng Thượng chẳng bao xa. Nhưng phải chờ hoàng hôn buông, Lê Soán mới dám gọi đò. Bến Đôộc có cầu tre tay vươn bắc qua. Sau trận lụt năm Sửu, cầu bị trôi. Dân làng qua lại bằng đò nan. Chỉ gọi “đò ơi” là từ trong lùm tre chiếc đò nan lách ra. Lão chăn vịt thành ông lái đò. Lê Soán bụm miệng gọi: “Đò ơi!”. Im lặng.
- Đò ơi tui vội lắm!
Tiếng sào gõ vào mạn “bộp bộp bộp”.
- Cho sang ngay nhé.
Con đò trôi xuôi một đoạn mới ghé bờ. Người lái đò không phải là lão chăn vịt như mọi ngày. Cô gái thon thả, có mái tóc dài, đôi mắt to đỏ hoe, đói ngủ, ngập ngừng.
- Eng là Lê Soán đúng không?
- Em là…
- Là Hiếu! - Đúng là em rồi! Anh về với em, với mạ đây.
- Thiệt ư? Nhưng anh ơi, mạ mất rồi!
Hiếu ngả đầu vào ngực Lê Soán khóc oà. “Sau ngày ba hy sinh ở chiến khu Thuỷ ba, thằng Hóp má chỉ điểm, Tây lai đem quân về càn, gọi là chiến dịch diệt tận gốc. Mạ kéo em chạy xuống hầm. Chúng đốt nhà. Mạ bảo em chạy thoát. Em không nghe. Mạ bảo, không thể chết cả hai, phải có một người sống để trả thù cho ba. Trước khi rời khỏi hầm đang bị hun nóng, mạ bảo em phải tìm bằng được anh. Hai nhà đã hứa cho chúng mình thành chồng vợ. Mạ cởi đôi bông tai đưa cho em gọi là của hồi môn và chúc phúc cho hai đứa. Anh ơi! Thằng Tây lai bắn mạ ngay dưới gốc cây dầu máu. Máu của mạ, máu cây dầu đẫm cát trắng”. Bao lần Lê Soán ngắm lưng cô gái, có mái tóc dài mượt, nay mới nhìn tận mặt. Nước mắt trào ra từ đôi mắt to tròn dẫm môi anh. Hiếu đánh đắm đò nan, theo Lê Soán lên chiến khu. Chạy hết Bàu bạc, lên Khe lương, Cổ kiêng về sống ở Mạ ca chỉ có Hiếu và hai con là Hoà và Bình. Hiếm hoi lắm, Lê Soán mới có vài ba ngày ở nhà với vợ con. Hiếu ước có một ngày bình yên, cả nhà vui vầy, Hiếu nấu cho anh bát cơm trắng, đĩa cá kho dưới mía trên ớt, bát canh rau tập tàng. Anh bày cho Hiếu muốn có “treéc” cá ngon phải lót nồi bằng những khúc mía chẻ tư dài gang tay, bên trên xếp lớp cá, trên cùng là hạt tiêu xanh và ớt xanh. Cá chín nục, ăn cả xương vừa ngọt, vừa cay, như cuộc đời anh có cay có ngọt.
Lần này, đưa cơm cho chồng, có cá kho cay ngọt, có cơm trắng mà không có canh rau tập tàng. Hiếu bủn rủn chân tay khi nghe ông xã đội trưởng hô: “phải bắt cho bằng được tên phản động”. Lệnh phát ra từ chiều hôm trước mà đến sáng hôm sau vẫn như chiếc cối đá đè nặng lên ngực Hiếu. Con Hoà ngủ ngon, thằng Bình vẫn vô tư chơi trò ú oà với con chó vàng. Hiếu nát ruột gan với giỏ cơm bên người. Không biết anh ở đâu? Cả ngày không có chút cơm mà nói dại, người ta bắt được, người ta bắn chết thì thành ma đói mất thôi. Suốt cuộc đời anh chưa có ngày bình yên. Hoà bình lập lại, anh vẫn đi biền biệt. Ngày Hiếu được nhận ruộng, mừng vui trào nước mắt không có anh bên cạnh. Đột nhiên người ta đồn anh là phản động, là quốc dân đảng, là hoạt động bí mật cho Ngô Đình Diệm ở bên kia cầu Hiền Lương. Hiếu không hiểu nổi, muốn tìm anh, gặp anh cho rõ nguồn cơn. Nhưng anh đi biệt tăm, mà bà con làng xóm đi qua không dám nhìn, không thèm nhìn vào túp lều tên phản động”. Có gì khổ cực tủi nhục hơn là cô đơn giữa xóm làng. Dỗ thằng Bình ngủ yên, Hiếu ôm chặt giỏ cơm ra ngõ. Phương hớt hải chạy lại. Hai thím cháu nép vào gốc cây.
- Thím ơi! chú Soán trốn ở Khe Cạn. Chú đói mà chân lạnh lắm. Mà thím đừng nói là cháu mách nhé.
Rừng về đêm tối như bưng, Hiếu lần theo trí nhớ, theo thói quen, theo niềm thương anh cháy ruột gan. Khe Cạn ken dày muỗi, mòng, áo quần anh rách nát, môi khô nẻ, tím tái. Hiếu ôm anh vào lòng, sưởi ấm cho anh. Hiếu rửa mặt, cho anh ăn. Chỉ có đêm đen và thấp thoáng ánh sao qua kẽ lá nhìn thấy, như đếm được từng giọt nước mắt của Hiếu. Sao lạ lùng vậy hả anh. Chẳng phải xã đội trưởng Nguyễn Khảm từng là chiến sỹ của anh. Chẳng phải dân quân đi lùng bắt anh đêm nay đã từng tuyên thề sống chết có nhau? Sao đất trời điên đảo, đổi trắng thay đen đến vậy. Hiếu muốn hỏi, muốn nói hết cho vợi chút đắng cay, cho nhẹ bớt tủi hờn. Nhưng Hiếu không nói được, chỉ ôm anh, mong cho anh tai qua nạn khỏi. Cuối cùng rồi Hiếu cũng nói thành lời:
- Anh ơi, em sẽ làm hết thảy mọi việc để anh được sống
- o O o -
Khán đài dã chiến được dựng lên nhanh chóng. Cũng cây mâấc đứng thẳng, cây tre bắc ngang, cũng lá đung buộc quanh thân cây, xanh rì, cũng bẹ dừa vít cong lên cổng chào….. như tháng trước tạo thành khán đài tử hình địa chủ cường hào Hoàng Lỗi.
Toà án nhân dân đặc biệt lưu động, xét xử phần tử phản động quốc dân đảng Lê Soán. Không tố khổ, không đấu tố, không hô khẩu hiệu. Mọi hành vi mờ ám của Lê Soán từ đâu đó, xa xôi, lạ lùng đổ sập xuống đầu ông chủ tịch xã một thời được dân làng Thượng yêu mến kính nể. Sáng nay, bà đội trưởng cải cách ngồi ghế chánh án tuyên đọc nghe lạ hoắc. Bằng chứng hiển nhiên trên bàn là lá cờ tam tài vẽ trên giấy học trò lem nhem vết bồ hóng. Bức ảnh nói là vẽ Ngô Đình Diệm, nhưng kỳ thực đã có ai ở làng Thượng nhìn thấy Diệm.
Đội trưởng cải cách, Chánh toà Huỳnh Thí dõng dạc.
- Lê Soán là một tên quốc dân đảng, đã luồn sâu leo cao lên chức chủ tịch xã để phá hoại cách mạng, có nhiều nợ máu với nhân dân. Hoà bình đã gần hai tháng nay mà y vẫn liên lạc qua bờ Nam, cất dấu cờ tam tài, ảnh Ngô Đình Diệm, trên chái bếp trong nhà. Nhờ cốt cán, chuổi rễ cảnh giác, phát hiện nên Lê Soán đã sa lưới pháp luật. Nhân danh nước Việt Nam dân chủ cộng hoà, Toà án nhân dân đặc biệt lưu động tại làng Thượng tuyên phạt Lê Soán án tử hình. Bản án được thi hành ngay tại chỗ.
Đất dưới chân Hiếu như sụp xuống, hố đen sâu tựa đáy giếng, chao đảo, ngả nghiêng, ngọn cây dầu máu quay cuồng, rồi cũng đổ sập xuống đè lên người Hiếu, tức thở. Mọi người cõng Hiếu đi thật xa khán đài. Lê Soán đứng cao,hơn ngọn cột, hai tay bị trói chặt. Lê Soán không chịu bịt mắt, bịt mồm. Lê Soán mở to mắt nhìn khắp hàng ngàn khuôn mặt, nước mắt rân rấn, giọng run lên:
- Thưa bà con. Tôi không có tội chi hết. Tôi có lỗi với Đảng, với Bác Hồ, với và con, với cha tôi, với bạn bè tôi. Tôi đau đớn xót xa vì chưa hoàn thành nhiệm vụ.
Chục ngón tay run rẩy đặt vào cò, đạn nổ: Lê Soán vẫn ngẩng cao đầu:
- Đảng Lao động Việt Nam muôn năm
Loạt đạn nữa, một chân Lê Soán khuỵ xuống.
- Bác Hồ muôn năm.
Viên đạn cuối cùng găm vào ngực, trào máu tươi.
- Vĩnh biệt bà con
- o O o -
Dân làng Thượng kể rằng: Cây dầu máu không ra hoa, kết trái như cây bời lời. Rễ cây dầu máu lan đến đâu nhú mầm đến đấy. Cho nên ở đâu có một cây là dần dà mọc lên cả lùm, cả lòi, cả rừng dầu máu. Dầu máu uống nước nguồn. Nước mưa ngấm vào cây thấm vào đồi cát. chắt lọc, thanh khiết, nuôi sống cây Dầu máu. Rồi một ngày, dân làng Thượng thấy rễ cây dầu bật ra, rỉ máu, quánh lại vo tròn như những giọt nước mắt trôi theo dòng nước.
Những đêm nực nấm tràm, lá dầu máu quệt vào nhau, bật thành tiếng khóc đứt đoạn. Bà Khế bảo: Chủ tịch Lê Soán thiêng lắm. Máu Lê Soán ngấm vào mạch nước, đầu nguồn lòi Dầu máu. Khi nào Lê Soán được giải oan thì rễ dầu mới thôi rỉ máu.
Kế hoạch được ghi trong cuốn sổ công tác của Đội các cách ruộng đất Huỳnh Thí là ba ngày tới sẽ đấu tố và xử án Trần Thị Khế, một phần tử quốc dân đảng.
Bà Khế bảo tổ dân quân là không cần phải canh gác vì bà yếu nhiều và không biết chạy đi đâu ngoài làng Thượng. Bà muốn được đến gốc dầu máu thắp nén nhang. Tổ dân quân đứng gác, bà Khế thắp nén nhang cắm vào cạnh rễ cây đang rỉ máu. Bà khấn nhiều lắm, anh dân quân gần nhất chỉ nghe là “ Dầu máu phải sống, để đến một ngày nào đó không còn rỉ máu”.
|
|
|
