Nhắc tới Tết, người ta lại nghĩ chuyện mua vé khó như thế nào. Những hàng dài người đợi đến lượt để cầm một chiếc vé về quê. Đôi khi, người ta phải mua vé chợ đen và những người bán vé chợ đen ở ga Hàng Cỏ một thời trở nên thân thiết với đám dân miền trung của chúng tôi. Giá vé gấp rưỡi giá gốc nhưng kiếm không ra.
Một lần, tôi đã được đi “nhờ” một suất về Tết của chính nhân viên nhà tàu. Họ nhường cho tôi nơi nằm nghỉ, cái phòng vừa lọt chiếc giường, chung quanh toàn giấy vệ sinh. Nửa đêm tò mò đi tìm người nhân viên, thấy đang ngồi ở toa ăn, trò chuyện với bạn bè. Họ đón Tết trên những chuyến đi dọc đất nước như vậy.
Về Tết, không chỉ đem theo hoa đào, rượu, trà, còn cả xe máy đóng thùng nữa. Một anh bạn tôi còn đem về cả đàn piano cho gia đình. Nhà ga túi bụi suốt ngày. Không khí ở sân ga thật đặc biệt. Mọi người cứ đi, cứ về, cứ chuyển động không ngừng, tỏa đi mọi phía, còn những người công nhân thì kiểm tra nước, đường ray, đèn... trong sân ga như thể họ chính là cái sân ga mãi đứng yên một chỗ vậy.
Ga Vinh không chỉ đón người Nghệ An mà cả khách Hà Tĩnh nữa. Người Hà Tĩnh bắt xe ô-tô ra ga Vinh để đi các nơi. Ai qua ga Vinh quen thuộc với hình ảnh những cái ốt cũ kỹ nằm bên đường ray, bán kẹo cu đơ, đèn sáng xanh suốt đêm. Những người bán hàng quê ở sân ga dường như không ngủ và không có Tết.
Không khí buồn nhất chắc phải ở ga Huế. Người Huế trầm lặng, ít cười to, ít thể hiện tình cảm kiểu bộc phát. Người ta thấy sân ga đông nghẹt. Kẻ đón người đi, kẻ chờ người về. Họ xếp hàng trật tự, không chen lấn, cứ đứng chờ người nhà. Khi con cháu tứ phương bước xuống sân ga, ta nghe chiếc loa ở ga phát một bài hát ca ngợi ga Huế và người mẹ già đứng dưới sân ga nhìn con về với bộ dạng khác lạ, thì nước mắt lưng tròng.
Ga Đà Nẵng có nhiều chuyến tàu địa phương. Chúng mang số hiệu lạ và chạy những quãng đường mấy trăm cây số với tốc độ cực chậm, đồng thời phải tránh hầu hết các chuyến tàu khác. Những chiếc ghế gỗ bóng láng, bọn trẻ con chạy lao nhao, áo mới bật cả cúc. Khi tàu qua đèo Hải Vân, ai cũng nhìn thấy dưới chân đèo sừng sững những ánh đèn gác ghi của cái ga nhỏ chìm trong mưa xuân. Người gác thì trèo lên cao để treo đèn, anh ta có thể nhìn thấy cả chuyến tàu chở đầy quà Tết và những nhành hoa mai đầy nụ.
Tôi cũng thích không khí ở ga Nha Trang. Đi công tác Trường Sa, khi chúng tôi vào đất liền đã là 28 Tết. Một số anh em đi máy bay, số khác theo tiêu chuẩn thanh toán, đi tàu. Chúng tôi lên đón tàu lúc đêm. Sân ga vắng vẻ lắm, mấy người bán hàng đọc báo Tết. Đến cả báo Tết cũng đã hết sạch, nhưng những chuyến tàu tiếp tục chạy qua. Người lính đảo về nhà, chiếc ba-lô trên vai, bước lên toa, nụ cười còn pha mầu nắng gió.
Không biết từ bao giờ sân ga được đặt những chiếc đầu tàu cũ to tướng. Chúng được sơn phết cho mới, nhưng cái kiểu dáng của nó lạ mắt lắm. Chúng gợi nhớ năm tháng chiến tranh khi những con tàu trở thành mục tiêu tấn công của kẻ thù. Nó cũng gợi những câu thơ của Nguyễn Bính tả sân ga:
“Có lần tôi thấy vợ chồng ai
Thèn thẹn chia tay bóng chạy dài
Chị mở khăn giầu anh thắt lại:
Mình về nuôi lấy mẹ, mình ơi!”.
Ngày mồng Một Tết thật sự sân ga bước sang năm mới. Chuyến tàu chạy không khách, không tiếng người, nghe thật rõ những tiếng trở mình của bánh xe và đường ray. Gió lồng lộng. Người nhà tàu quây quần trong một toa, họ nói chuyện với nhau, thậm chí đánh bài tiêu khiển. Nhìn ra khung cửa thấy trời đất và làng mạc xanh ngắt một mầu.
Ai cũng biết tàu thì chở khách, nhưng chở 12 toa đầy hoa và quà Tết thì chẳng phương tiện giao thông nào bì kịp với nhà tàu. Bỗng nhiên sau giao thừa, sân ga vắng hoe, những chuyến tàu nhẹ bẫng. Bếp ăn nhà tàu nấu những món thường ngày, như mì tôm, cháo.
Tôi bắt gặp đây đó những khách hàng đặc biệt trong ngày Tết. Họ là khách du lịch nước ngoài. Hai người bạn tôi từ Hàn Quốc qua đi du lịch mùa xuân. Nhiều người biết Việt Nam ăn Tết, sang chơi, không ngờ người Việt Nam về quê hết, phố xá vắng hoe, con tàu trống trải.
Ngày thường, nhất là trước Tết, ngồi trên tàu ta thấy cả một mùa xuân bận rộn. Những ngã tư ngã năm đông nghẹt. Người ngược xuôi. Đường tắc, hoa đào, quất tràn ngập quanh con tàu. Đến ngày mồng Hai Tết, đi trên tàu, nhìn chung quanh thấy đường sá vắng tanh, chợ đóng cửa, những cánh đồng hoa bị cắt trụi, dăm ba người chở nhau thăm bà con, xe máy chạy lòng vòng bên thửa ruộng.
Để ý kỹ, ta sẽ thấy chỉ có một điều không thay đổi. Ngày Tết mà vẫn như ngày thường. Ấy là anh gác ghi.
Cái nhà gác ghi bé xíu đầu ga vẫn có người ở đó, anh ta không mặc quần áo mới mà vẫn bộ quần áo xanh công nhân như mọi ngày. Trên tay cầm cờ, cầm đèn. Người gác ghi vẫn chờ đợi những con tàu, như chờ đợi người thân.
Tôi có người bạn từng làm gác ghi ở cầu Cấm, cách thành phố Vinh mấy chục cây số. Một khúc cua, một con đường băng ngang, chiếc cầu bắc ngang sông, nhà gác ghi nằm ở đó. Ngày Tết, chung quanh anh ta không còn ai, chỉ một căn nhà gác ghi đơn độc. Làng xóm đều ở rất xa, đứng trên nhà gác ghi chỉ thấy các mái nhà thấp thoáng.
Ra Tết, người bạn của anh bạn tôi vẫn là những con tàu. Những chuyến tàu hàng, tàu khách, tàu chậm, tàu nhanh. Điều khác ngày thường chỉ ở chỗ trên các chuyến tàu chỉ có các đồng nghiệp vẫy tay chào bởi các toa vắng tanh!
Khi đó, người gác ghi lại mong Tết mau hết, để lại đón những chuyến tàu đầy ắp khách mới ăn Tết xong, khuôn mặt bừng lên niềm vui, sự no ấm, hạnh phúc. Một mùa xuân đang tràn ngập khắp nơi, những chuyến tàu cũng vui hơn mọi ngày. Bởi vậy ta có thể dễ dàng nhận ra nụ cười của những người gác ghi thường xuất hiện ở những điểm vắng vẻ nhất của các cung đường.
Kết Thúc (END) |
|
|
